عصر تراکنش ۶۳ / فوتبال بدون شک پرطرفدارترین ورزش در آرژانتین است، درست مانند باقی کشورهای آمریکای جنوبی. با‌این‌حال، آرژانتین از این جهت متمایز است که فوتبال و سیاست در طول تاریخ به‌طور جدایی‌ناپذیری به‌هم مرتبط بوده‌اند؛ پیوندی پرتلاطم که همچنان به قوت خود باقی است. فوتبال، چه منتقدان بخواهند و چه نخواهند، امتداد سیاست است. فوتبال بخشی از سیستم سیاسی است و اغلب اتفاق می‌افتد که یک موضوع فوتبالی به سرعت سیاسی شود.
امتداد سیاست
در دوران ریاست‌جمهوری «خوان پرون» مداخله دولت در فوتبال به اوج خود رسید. سیاست‌های پرون عمدتاً جهت گسترش جذابیت و تقویت زیرساخت‌های ورزش بود و فوتبال به اولویت اصلی تبدیل شد. پرون مشتاق بود که تصویری مثبت از کشورش به‌عنوان یک تبلیغات سیاسی ارائه دهد؛ از این رو به‌دنبال ارتقای اهمیت فوتبال برای دستیابی به این هدف بود.
پرون فوتبال را برای پیشبرد تصویری از غرور و وحدت ملی لازم می‌دید. حزب او شعارهایی مانند «پرون ورزشکار حرفه‌ای» و «پرون حامی فوتبال» را برای پرورش وجهه او به‌عنوان یک هوادار دوآتشه فوتبال ابداع کرد.
پرون زیرک بود. او پتانسیل فوتبال را وسیله‌ای برای پیشرفت سیاسی می‌دانست. حضور در مسابقات فوتبال در بوئنوس‌آیرس در دوران تصدی او به‌عنوان رئیس‌جمهور به بالاترین حد خود رسید و پرون متوجه شد که استادیوم فوتبال عرصه مناسبی است که می‌تواند به وسیله آن آرمان‌های خود را برای تحرک اجتماعی و ملی‌گرایی ترویج دهد. مثال رژیم پرون منعکس‌کننده پیوندهای قوی بین فوتبال و سیاست در آرژانتین است، اما پس از پرون بود که این دو واقعاً شروع به هم‌پوشانی کردند.
دولت پرون زمینه را برای دولت‌های آینده فراهم کرده بود تا از فوتبال به‌عنوان ابزاری سیاسی استفاده کنند، به‌ویژه حکومت نظامی آرژانتین به رهبری ژنرال «خورخه رافائل ویدلا» که جام جهانی ۱۹۷۸ به میزبانی آرژانتین را یک فرصت سیاسی بزرگ می‌دید. ویدلا رهبری یک کودتای نظامی را بر عهده داشت که در مارس ۱۹۷۶ و به‌دنبال بحران اقتصادی سال قبل از آن، قدرت را قبضه کرد.
ویدلا از جام جهانی ۱۹۷۸ به‌عنوان یک تریبون عمومی استفاده کرد و اصرار داشت که گزارش‌های وحشیانه رژیم او چیزی جز یک «توطئه ضدآرژانتینی» نبود. او حتی «هنری کیسینجر» را به استادیوم برد و از تشویق بی‌وقفه جمعیت حسابی کیفور شد. خصوصاً او عاشق تشویق ایستاده بود، بنابراین به لیدرها حالی می‌کردند که زود‌به‌زود جمعیت را برای تشویق ایستاده او به خط کنند. اما فرماندهان او پشت درهای بسته به شدیدترین شکل ممکن با فعالان برخورد می‌کردند. مزدوران او شبانه زندان‌ها را آتش می‌زدند و معترضان سیاسی را تشویق به فرار می‌کردند، اما به محض فرار آنها را به رگبار می‌بستند. به این شیوه او صدها نفر را قتل عام کرد.
در نگاهی به گذشته، مسابقات ۱۹۷۸ یک پیروزی در سطوح مختلف برای ویدلا بود. با پیروزی تیم، ویدلا به هدف اصلی خود در نشان‌دادن آرژانتین به‌عنوان یک کشور قدرتمند دست یافته بود؛ در عین حال او توجه را از فضای تیره اقتصادی و اقدامات هولناک حکومت نظامی خود منحرف کرده بود. از استقرار پرونیسم و استفاده از فوتبال به‌عنوان یک ابزار سیاسی، تا معاملات خشونت‌آمیز و خائنانه دیکتاتوری ژنرال ویدلا و در نهایت تاریخ بدنام صدها گروه بارابراوا (اولتراها) در فوتبال آرژانتین، آشکار است که فوتبال و سیاست در آرژانتین تاریخ پر‌فراز‌و‌نشیب اما کاملاً در‌هم‌تنیده‌ای دارند.
تاریخچه پزوی آرژانتین
پزو واحد پول آرژانتین است که با نماد $ قبل از مقدار مشخص می‌شود؛ درست مانند بسیاری از کشورها که از پزو یا دلار استفاده می‌کنند. هر پزو به ۱۰۰ سنتاووس تقسیم می‌شود.
پول آرژانتین از اواسط قرن بیستم تورم شدید همراه با دوره‌های ابرتورمی را تجربه کرده، در نتیجه در دوره‌های مختلف مجبور به چاپ پول‌های جدید یا حذف چند صفر از پول خود شده است. برای مثال، در سال ۱۹۷۰ اسکناس ۱۰.۰۰۰.۰۰۰.۰۰۰.۰۰۰ (۱۰ تریلیون) چاپ شد که تا سال ۱۹۹۲ رایج بود.
از اوایل قرن بیست‌و‌یکم، پزوی آرژانتین به شکل قابل توجهی دچار کاهش ارزش شد، به‌طوری که نرخ تورم سالانه به بیش از ۵۱ درصد در سال ۲۰۲۱ رسید. در زمان معرفی پزو در سال ۱۹۹۲، نرخ رسمی برابری دلار آمریکا ۱:۱ بود، سپس از سال ۲۰۰۲ تا ۲۰۰۸ به ۳:۱ رسید، در ادامه بین سال‌های ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۵ از ۶:۱ به ۱۰:۱ کاهش یافت. در ژوئیه ۲۰۲۲ نیز نرخ رسمی برابری با دلار آمریکا به ۱۳۱:۱ رسید.
در سال ۱۹۹۲ اسکناس‌های ۱، ۲، ۵، ۱۰، ۲۰، ۵۰ و ۱۰۰پزویی معرفی شدند. در سال ۱۹۹۴ نیز اسکناس یک پزویی با سکه جایگزین شد. تا سال ۲۰۰۱، در همه اسکناس‌ها این یادداشت درج شده بود که «ارزش این اسکناس با ارزش دلاری آن برابر است»، اما از آنجایی که اکثر اسکناس‌های قدیمی جایگزین شده‌اند، به‌ندرت می‌توان اسکناس‌هایی را یافت که تاکنون تبدیل نشده باشند.
اسکناس ۱۰۰پزویی و بازتاب آرژانتین
در بین اسکناس‌های ۲۰، ۵۰، ۱۰۰، ۲۰۰، ۵۰۰ و ۱۰۰۰پزویی، احتمالاً هیچ‌کدام به اندازه اسکناس ۱۰۰پزویی منعکس‌کننده آرژانتین -به‌ویژه در یک دهه اخیر- نیست. در سایر پول‌ها، روی اسکناس به قهرمانان استقلال آرژانتین اختصاص یافته‌اند و پشت اسکناس به تنوع زیستی اشاره دارد.
برای مثال، در اسکناس ۲۰۰پزویی، چهره «مارتین میگل دی گومز»؛ در اسکناس ۵۰۰پزویی، چهره «مانوئل بلگرانو» و در اسکناس ۱۰۰۰پزویی، چهره «خوزه فرانسیسکو د سن مارتین موتوراس» (همگی از رهبران جنگ‌های استقلال آرژانتین) دیده می‌شود. با وجود این، اسکناس ۱۰۰پزویی به زنان و حقوق آنها توجه کرده است. روی این اسکناس چهره «ماریا اِوا دورتی دِ پرون» (۱۹۵۲-۱۹۱۹) که بیشتر با نام «اوا پرون» یا با نام مستعار «اویتا» شناخته می‌شود، به چشم می‌خورد. او سیاست‌مدار، هنرپیشه و بشردوست آرژانتینی بود که از ژوئن ۱۹۴۶ تا هنگام مرگ، جایگاه بانوی اول آرژانتین را در اختیار داشت.
او در ۲۲ ژانویه ۱۹۴۴ با سرهنگ خوان پرون در جریان یک رویداد خیریه به نفع قربانیان زلزله در سن‌خوان آرژانتین ملاقات کرد. آنها، سال بعد ازدواج کردند. خوان پرون در ژوئن ۱۹۴۶ به‌عنوان رئیس‌جمهور آرژانتین انتخاب شد. در طول شش سال بعد، اوا پرون در اتحادیه‌های کارگری طرفدار پرونیست، هواداران بسیاری پیدا کرد. او همچنین وزارتخانه‌های کار و بهداشت را اداره کرد، بنیاد خیریه اوا پرون را تأسیس و اداره کرد، از حق رأی زنان در آرژانتین حمایت کرد و اولین حزب سیاسی زنان در مقیاس بزرگ، حزب زنان پرونیست را تأسیس کرد.
در سال ۱۹۵۲، اوا پرون در ۳۳سالگی براثر سرطان دهانه رحم درگذشت. پیش از مرگش کنگره آرژانتین به او لقب رسمی «رهبر روحانی ملت» را اعطا کرده بود. زندگی اوا پرون موضوع کتاب‌ها، فیلم‌های سینمایی، نمایش‌ها و تئاترها و سریال‌های بسیاری در سراسر جهان، به‌ویژه در آمریکای لاتین بوده است. از زندگی اوا و همسرش تئاتری موزیکال به نام اویتا و فیلمی به همین نام با بازی مدونا و آنتونیو باندراس ساخته شده است.
«کریستینا آلوارز رودریگز» مدعی است که اویتا هرگز «خودآگاه جمعی» آرژانتینی‌ها را ترک نکرده است. «کریستینا فرناندز د کرشنر»، اولین زنی که به‌عنوان رئیس‌جمهور آرژانتین انتخاب شد، گفت که زنان هم‌نسل او به خاطر «عشق و مبارزه‌طلبی» به او مدیون هستند. قابل توجه است که پشت این اسکناس به اعطای حق رأی به زنان در آرژانتین در سال ۱۹۴۷ اختصاص یافته است. آرژانتین از این لحاظ اگرچه کشور نخست منطقه نبود، اما جزء کشورهای پیشتاز محسوب می‌شد.
دست خدا
فوتبال برای آرژانتینی‌ها بسیار مهم است چیزی در حد نان شب. فوتبال به آنها امکان داده تا احساس کنند در چیزی با اهمیت بسیار زیاد در بین بهترین‌های جهان جای دارند. از طریق فوتبال بود که آرژانتینی‌ها فکر می‌کردند مالویناس (فالکلند) را در سال ۱۹۸۶ به لطف دست خدای دیگو مارادونا، تسخیر کرده‌اند و امپراتوری بریتانیا را با فضاحت از آن‌جا بیرون رانده‌اند. اما پیوند سیاست و فوتبال برای آرژانتینی‌ها پیامدهای منفی قابل‌توجهی نیز داشته است. نیاز شدید و تقریباً هذیان‌آمیز به پیروزی بر لذت بازی غلبه کرده است.
میل به پیروزی به هر قیمتی ارزش‌های شما را از بین می‌برد. تقسیم دنیا به دو‌دسته برنده و بازنده بیماری است که پیوند فوتبال و سیاست به آن دامن می‌زند. تبدیل باشگاه‌ها به کشورهای کوچک هویتی را می‌سازد که هواداران آن را مجبور می‌کند تا به‌عنوان موضوعی برای مرگ و زندگی از آن دفاع کنند و این یعنی خشونت افسارگسیخته در سکوها و حتی بیرون از استادیوم‌ها. شاید وقت آن فرا رسیده که آرژانتینی‌ها یک‌بار دیگر به بینش‌های فوتبالی‌شان در دهه ۱۹۸۰ بازگردند. ارزش‌های که ستایشگر فوتبال برای فوتبال بود و از کالایی شدن، دلال صفتی و تلاش برای پیوستن به باشگاه‌های ثروتمند اروپایی پرهیز می‌کرد.
جهت مشاهده فایل باکیفیت تصویر زیر، اینجا را کلیک کنید
[…] پیروزی به هر قیمتی / آرژانتین به روایت ۱۰۰ پزویی […]