راهنمای عبور از توفان
نگاهی به شماره ویژه پایان سال عصر تراکنش و آنچه در این شماره به شما تقدیم می‌کنیم
عصر تراکنش ۶۷؛ رضا قربانی، سردبیر عصر تراکنش / این شما و این ۳۴۰ صفحه ماهنامه عصر تراکنش ویژه پایان سال ۱۴۰۱. دوست داشتم در روزهایی شاد و با انرژی تمام این شماره ویژه را تقدیم شما می‌کردم؛ دوست داشتم آنچه در سال ۱۴۰۱ بر ما گذشت، خواب و کابوسی بیش نبود؛ دوست داشتم هیچ‌کدام از اتفاق‌های بدی که در این سال تجربه کردیم واقعیت نمی‌داشت و ما مردمی بودیم شاد‌تر از امروز و پرتلاش‌تر از امروز و باانگیزه‌تر و امیدوارتر. در شرایطی ۳۴۰ صفحه شماره ویژه ماهنامه عصر تراکنش را تقدیم شما می‌کنیم که نه حس و حال عید و نوروز را داریم و نه می‌توانیم به‌آسانی از آینده صحبت کنیم. برای ما که در همه این سال‌ها تمرکزمان بر آینده بوده و از هر روزنه‌ای که به تغییر کیفیت زندگی مردم منجر شود، استقبال می‌کنیم، این روزها روزهای پردردی بوده است. فرقی نمی‌کند کدام سو ایستاده باشیم؛ تصور می‌کنیم با هر دیدگاهی در یک چیز اشتراک داریم و اینکه آنچه در سال ۱۴۰۱ پشت سر گذاشتیم، روزهایی پر از درد و غصه بود.
سخت است که قبول کنیم این درد و این غصه در یک شب به پایان می‌رسد. سخت است باور کنیم که بدون آموزش و بدون یاد گرفتن دانش و مهارت‌های مورد نیاز برای زندگی در جهان مدرن شاهد تغییر جدی خواهیم بود. سخت است و دشوار، ولی ما در این سال‌ها عادت کرده‌ایم به کارهای سخت و دشوار. یکی از مطالب جالبی که در این سال خواندم، توصیه می‌کرد به اینکه به جای اسب تک‌شاخ بودن باید مرام و مسلک شتر بودن را الگوی خودمان قرار دهیم. روزهای سخت و دشوار مانند این است که در بیابانی بی‌آب و علف زندگی کنیم؛ این کاری است که شترها به‌خوبی در آن استاد شده‌اند. ما برای اینکه بتوانیم در این شرایط سخت دوام بیاوریم، باید بتوانیم انرژی خودمان را مدیریت کنیم. بسیاری از موضوعات دیگر از کنترل شخص ما خارج است. امروز باید پاسخگوی مسائل گوناگونی در حوزه‌های متفاوت باشیم؛ از بحث‌های سیاسی و اقتصادی بگیر تا مسائل اجتماعی و فناوری و حتی موضوعات حقوقی و زیست‌محیطی. در یادداشت دیگری به برخی از این مسائلی که ما نمی‌توانیم برای آنها کاری کنیم، اشاره خواهم کرد، ولی بدانیم به‌عنوان کسانی که فعالیت اقتصادی انجام می‌دهیم، لازم است خودمان را برای سفری طولانی آماده کنیم؛ دقیقاً مانند یک شتر! کسب‌وکارهایی که مثل شترها به مسیر نگاه می‌کنند، در مسیر به‌دنبال رشدی متعادل هستند، چشم‌اندازی بلندمدت دارند و تنوع را در کسب‌وکار خود می‌گنجانند. همین آموزه‌های ساده کمک می‌کند که کسب‌وکارها در بحران‌ها زنده بمانند و در روزی که شرایط متعادل‌تر می‌شود، بتوانند با قوت و قدرت رشد را تجربه کنند. منتها تا آن زمان مهم‌ترین استراتژی بقاست و تاب‌آوری.
توصیه می‌کنم مقاله «چگونه استارتاپ‌ها می‌توانند از توفان جان سالم به در ببرند؟ / وقت فکر کردن مثل شتر رسیده است» را مطالعه کنید. این مقاله اولین‌بار در ماهنامه هاروارد بیزینس‌ریویو منتشر شده و همکاران من در راه پرداخت آن را ترجمه و بازنشر کرده‌اند.
و اما نگاهی بیندازیم به این شماره ویژه. از آخر شروع کنیم؛ از بخش راهنما. در ماهنامه این شماره سعی کردیم از بین کسب‌وکارها و افراد و اپلیکیشن‌ها و خدمات و سخت‌افزارهایی که در طول سال ۱۴۰۱ معرفی کردیم، دست به انتخاب بزنیم. هیئت تحریریه عصر تراکنش با کمک‌گرفتن از خرد جمعی و از طریق نظرسنجی گسترده تلاش کردند بهترین‌های سال را انتخاب کنند. نتایج در حوزه‌های گوناگون پیش روی شماست. بهترین نشریه‌های مرتبط با فناوری مالی جهان، بهترین کتاب‌های معرفی‌شده در ماهنامه عصر تراکنش، بهترین کسب‌وکارها در حوزه‌های گوناگون؛ از لندتک‌ها گرفته تا نئوبانک‌ها، بهترین سخت‌افزارها و مهم‌ترین جریان‌سازهای سال ۱۴۰۱ معرفی شدند. تصور می‌کنم این فهرست به‌خوبی دستاوردهای فناوری‌های مالی ایران در سال ۱۴۰۱ را نشان می‌دهد. حالا می‌توانم باافتخار بگویم که بخش راهنمای ماهنامه عصر تراکنش به جایی تبدیل شده که می‌توان از طریق آن تصویری از اکوسیستم فین‌تک ایران به دست آورد. اینجا سعی کرده‌ایم آنهایی را که در یک سال گذشته جریان‌ساز بوده‌اند، ببینیم. قطعاً انتخاب‌های ما قطعی نیست و قاعدتاً پر از اشکال و ایراد. ولی به‌جرئت می‌توانم بگویم فهرستی که در بخش انتهایی این شماره و در بخش راهنما معرفی کرده‌ایم، یکی از بهترین فهرست‌ها برای روشن‌کردن ابعاد گوناگون فعالان عرصه فناوری‌های مالی ایران بوده است. امیدوارم در سال آینده بتوانیم با برگزاری رویدادی زمینه تقدیر و تشکر از چهره‌های تأثیرگذار سال ۱۴۰۱ را فراهم کنیم.
اجازه دهید خلاف عادت از بخش انتها حرکت را ادامه دهیم به سمت ابتدای نشریه. در بخش جهان نشریه مهم‌ترین روندهای سال ۱۴۰۱ را بررسی کرده‌ایم. قاعدتاً جریان‌سازترین موضوعات سال ۱۴۰۱ در جهان فناوری‌های مالی رمزارزها بوده‌اند. از همه اتفاق‌های خوب و مثبت این سال بگیر تا اتفاق‌های بد و عجیبی مانند زمین‌خوردن اف‌تی‌ایکس و پروژه لونا. سال ۱۴۰۱ سالی بود که متاورس، وب ۳.۰ و دیفای به امیدهای آینده تبدیل شدند. این سالی بود که چین بیشتر از گذشته در آن درخشید و در نهایت هوش مصنوعی در روزهای انتهایی سال هوش و حواس بسیاری را معطوف خودش کرد.
ما در نشریه عصر تراکنش رسانه مدیران فناوری‌های مالی ایران هستیم و قاعدتاً بیشتر بخش‌های این نشریه به مدیران و کسب‌وکارهای ایرانی اختصاص دارد. آنچه از جهان در این نشریه می‌آید، برای این است که بتوانیم ارتباط خودمان با روندهای مهم جهان را حفظ کنیم. به همین دلیل این بخش در خلاصه‌ترین شکل خود ارائه شده است.
بنابراین مفصل‌ترین بخش ماهنامه اختصاص دارد به کسب‌وکارها و مدیران ایرانی. بر این سبیل در بخش باشگاه علاوه بر نگاهی به مدیران و کسب‌وکارهای سال ۱۴۰۱ فرصتی فراهم کرده‌ایم که کسب‌وکارهای مهم فعال در زمینه فناوری‌های مالی ایران گزارش عملکردی از یک سال گذشته ارائه دهند. اینجا می‌توانید مهم‌ترین کسب‌وکارهای فناوری‌های مالی ایران را بیابید و ببینید در یک سال گذشته چه مسیری را طی کرده‌اند و چه برنامه‌هایی برای سال آینده دارند. فلسفه ما در عصر تراکنش این بوده و هست که کار کارآفرینان و فعالان اقتصادی به همان اندازه ارزشمند است که کار فوتبالیست‌ها و بازیگرانی که صبح تا شب در صداوسیما حضور دارند و از عطسه‌کردن‌شان هم خبر می‌دهند. ما اینجا ستاره‌هایی داریم که از جنس خلق ارزش هستند؛ آنهایی که در یک سال گذشته سکان هدایت کسب‌وکارها را بر عهده داشتند و در این شرایط، یکی از سخت‌ترین کارهای روی زمین را انجام داده‌اند؛ یعنی راهبری کسب‌وکار در شرایط ابهام و البته بحران. تصور می‌کنیم همه آنهایی که در سال سخت، سختی کارهای سخت را به جان خریده‌اند، شایسته تقدیر و توجه هستند. به همین سبب بخش اصلی ماهنامه عصر تراکنش معرفی کسب‌وکارهای ایرانی است در سالی که گذشت.
علاوه بر این در سه پنل مجزا با حضور 11 نفر از چهره‌های تأثیرگذار فناوری و نوآوری ایران به سال گذشته پرداختیم و آنچه احتمالاً در سال آتی تجربه خواهیم کرد. متأسفانه دیدگاه‌ها منفی‌تر از گذشته شده و بسیاری از فعالان کمتر از قبل نسبت به آینده امیدوار هستند. کار ما انعکاس دقیق دیدگاه‌های افراد فعال و تأثیرگذار است، نه بیهوده امید دادن. معتقدیم باید به واقعیت‌ها بپردازیم و با گذر از خوش‌بینی بی‌دلیل زمینه تغییر مثبت را فراهم آوریم. امسال برای اولین‌بار هر سه پنل به‌طور کامل ضبط و فیلم‌برداری شده و می‌توانید از طریق استودیو راه‌کار این محتواها را به‌صورت تصویری هم مشاهده کنید. در نهایت در صفحه‌های ابتدایی ماهنامه تلاش کرده‌ایم نگاهی داشته باشیم به مهم‌ترین یادداشت‌ها و گزارش‌های سال ۱۴۰۱.
امیدوارم این تلاش‌ها فایده‌ای داشته باشد و در آینده نزدیک شاهد شکوفایی اقتصاد ایران باشیم. مطمئن هستم با رؤیابافی نمی‌توان تغییر مثبتی برای همه ایجاد کرد و نیاز به این داریم که بتوانیم با گفت‌وگو زمینه اصلاح کژراهه‌ها را فراهم کنیم.
ما معتقدیم راه دور است و بیابان در پیش؛ ولی تصور می‌کنیم وقتی شترها می‌توانند مسیرهای سخت بیابانی را پشت سر بگذارند، ما نیز می‌توانیم با تکیه بر توانایی‌های انسانی زمینه توسعه جمعی را فراهم کنیم. در این راه آنچه بیشتر از هر چیزی اهمیت دارد، آموزش و تغییر مدل‌های ذهنی است. ما در کارخانه نوآوری رسانه راه‌کار تمام تلاش‌مان را انجام می‌دهیم تا بتوانیم نقشی هرچند کوچک در این مسیر بازی کنیم.
