شماره ۶۳ ماهنامه عصر تراکنش که ویژه‌نامه‌ای به مناسبت رویداد جام جهانی فوتبال قطر است، منتشر شد. تمام این شماره حول یک چیز می‌گردد؛ اسکناس. در این شماره سعی کرده‌ایم کشورها را به میانجی اسکناسهای آنها و در واقع شمایل و تصویرهایی که روی آن اسکناس‌ها نقش بسته، بشناسیم. کشورهای منتخب برای این ویژه‌نامه همان کشورهای حاضر در جام جهانی قطر هستند. سردبیری مهمان این ویژه‌نامه را که محصولی دیگر از کارخانه نوآوری رسانه راهکار است، علی ورامینی برعهده داشته است.
چرا اسکناس مهم است و چرا خواندن این ویژه‌نامه (حتی در این روزهای ما) ضرورت دارد؟
مطالعه تصاویر چاپ‌شده روی اسکناس یک کشور حقایق جالب توجهی درباره آن ارائه می‌دهد. اینکه چرا در جایی از دنیا، برای نقش روی اسکناس، تصویر هنرمندان را انتخاب کرده‌اند، در جایی دیگر تصویر سیاست‌مداران یا مکان‌ها را، خود تحلیلی از شرایط فرهنگی و سیاسی آن کشورها ارائه می‌دهد. اسکناس‌ها روایت‌گران خاموشی هستند که تاریخ، فرهنگ و سیاست یک ملت را بازگو می‌کنند؛ روایت‌گران بی‌ادعایی که در هر زمان و مکانی در کیف پول‌مان همراه ما هستند.
اسکناس مهم‌ترین و پرتکرارترین تصویر در زندگی روزمره مردم یک کشور است. آن‌قدر تکرار می‌شود که به مرز فراموشی می‌رسد. کمتر کسی آگاهانه در هر بار استفاده به طرح یا نقش‌‌‌ونگار پول توجهی می‌کند و این توجه‌نکردن به حدی زیاد است که تقریباً اگر بخواهیم پول‌های در گردش خودمان را هم یادآوری کنیم، گاهی برایمان دشوار می‌شود.
در حقیقت ما اطلاعات زیادی درباره اسکناسهای کشورهای دیگر نداریم. تصور می‌کنیم می‌دانیم، ولی در واقع چیز زیادی نمی‌دانیم؛ حتی کشورهایی مانند آمریکا و اسکناسهای دلار هم برای بسیاری از ما در اسکناس یک‌دلاری و صد‌دلاری خلاصه شده و اسکناسهای دیگر کشورها هم حتی در همین حد شناخته‌شده نیستند. با گسترش فناوری‌های دیجیتال و حتی رواج رمزارزها، شاید مرور اسکناسهای کشورهای گوناگون عجیب به نظر برسد، اما همین امر عجیب دریچه‌ای است برای درک جهانی که فراموش می‌کنیم کنار ما زندگی می‌کند. اسکناس هر کشوری معمولاً مهم‌ترین نمادهای آن کشور را در یک چیز کوچک کنار هم جمع کرده و با نگاه به اسکناس یک کشور می‌توان به این رسید که درون آن کشور چه خبر است.
شماره ۶۳ ماهنامه عصر تراکنش سه بخش دارد: در بخش اول تاریخ معاصر ایران از زمان قاجار تا به امروز را به میانجی عکس‌ها بررسی کرده‌ایم. دبیری این بخش را محسن آزموده، روزنامه‌نگار و پژوهشگر تاریخ برعهده داشته است. بخش دوم و در واقع بخش عمده این ویژه‌نامه به ۳۱ کشور دیگر در جام جهانی می‌پردازد. در این بخش به کشورهای حاضر در جام جهانی از دریچه اسکناسهای آنها نگاه شده است. دبیری این بخش را محسن محمودی، پژوهشگر علوم سیاسی، مترجم و نویسنده بر عهده داشت. در بخش کوتاه سوم هم کتاب‌های مهم درباره پول که به زبان فارسی ترجمه یا تألیف شده‌اند را مرور کرده‌ایم.
در نهایت تهیه این ویژه‌نامه جز سختی کاری نو، رنج دیگری هم داشت؛ رنج کارکردن در روزهای ملتهبی که شاید آخرین دغدغه مردم اسکناس، جام جهانی و اصلاً خواندن باشد. از قضا همین نقب‌زدن به تاریخ و مشخصاً اسکناس می‌تواند به کار امروزمان بیاید. می‌توان از اسکناس‌ها مسیر کشورهای توسعه‌یافته را یاد گرفت. می‌توان به‌واسطه اسکناس‌ها دریافت که دغدغه اصلی مسئولان و تصمیم‌گیران هر کشوری که عمدتاً روی اسکناس‌هایشان بازتاب داده شده، تا چه میزان بر دیروز و اکنون‌شان تأثیرگذار بوده است. البته در این ویژه‌نامه جز اسکناس به سیاست و فوتبال کشورها هم سر زدیم و چه جالب که این سه چطور در پیوند وثیقی با هم قرار دارند.
در تهیه این ویژه‌نامه کشورهایی دیدیم که برای ۵۰ سالِ فوتبال‌شان برنامه‌ریزی دارند، همان‌طور که می‌دانند کدام پول در چند سال آینده به گردش درخواهد آمد و برای هر دو سیاست‌گذاری‌های دقیقی کرده‌اند. چه کشورهایی هم دیدیم که فوتبال پناه‌شان است. پناه مردمی برای جهیدن از دام فقر و بیچارگی، پناه مردمی که جایی جز استادیوم ندارند تا بتوانند بدون ترس و یک‌صدا شعار بدهند و پناه مردمی که با بردوباخت فوتبال، باخت‌های مدام‌شان را سر می‌کنند. ویژه‌نامه را در این روزها ورق بزنید و به تاریخ جهان سفر کنید.
دریافت فایل ماهنامه عصر تراکنش شماره ۶۳
دریافت اشتراک ماهنامه عصر تراکنش
فهرست مطالب
- نقش چیزهای کوچک در زندگی جمعی ما / رضا قربانی، مؤسس کارخانه نوآوری رسانه راهکار
- نمادها و روایت‌ها / مینا والی، مدیرمسئول ماهنامه عصر تراکنش
- تا خاموش نشویم ناگاه / علی ورامینی، سردبیر مهمان
- زبان ناطق روزگاران / محسن آزموده، روزنامه‌نگار و پژوهشگر تاریخ
- دولت مقتدر در غیاب مردم / قاجاریه به روایت اسکناس
- مدرنیزاسیون بدون مدرنیته / عصر پهلوی به روایت اسکناس‌هایش
- از اسلام ایرانی تا ایران اسلامی / نگاهی به ایران پساانقلاب به واسطه اسکناس‌ها
- کیف پول به‌مثابه ایدئولوژی / محسن محمودی، مترجم و پژوهشگر تاریخ و سیاست
- پیروزی به هر قیمتی / آرژانتین به روایت ۱۰۰ پزویی
- موسیقی کلاسیک با کوک غرور ملی / آلمان به روایت اسکناس ۱۰۰ مارکی
- افسانه سرزمین پدری / اروگوئه به روایت اسکناس ۲۰ پزویی
- چهره ژانوسی فوتبال / اسپانیا به روایت اسکناس ۱۰۰۰ پزوتایی
- کار کارستان اونایپون / استرالیا به روایت اسکناس ۵۰ دلاری
- رومیناوی؛ اسطوره واقعی / اکوادور به روایت اسکناس ۱۰۰۰ سوکره‌ای
- اسکناسی که به اندازه پای سیب آمریکایی است
- راززدایی از نهاد سلطنت / انگلستان به روایت اسکناس ۵ پوندی
- پناه به فوتبال / برزیل به روایت اسکناس ۱۰ رئالی
- واپسین امید برای ملت بودن / بلژیک به روایت اسکناس۵۰ فرانکی
- اراده معطوف به قدرت یک مردم / پرتغال به روایت اسکناس ۵۰۰۰۰۰ اسکودویی
- مستعربه استثنایی / تونس به روایت اسکناس ۱۰ دیناری
- از قربانی تا مسئولیت‌پذیری / دانمارک به روایت اسکناسهای کرون سری ۲۰۰۹
- معبد برابری / ژاپن به روایت اسکناس ۱۰۰۰ ینی
- هم‌نشینی مسالمت‌آمیز سنت و مدرنیته / سنگال به روایت اسکناس ۵۰۰۰ فرانکی سی‌اف‌ای
- فقط یک کره زمین داریم / سوئیس به روایت سری نهم اسکناسهای فرانک
- در پی ملت / صربستان به روایت اسکناس ۲۰ دیناری
- مُلک و نفت / عربستان سعودی به روایت اسکناس ۵ ریالی
- آمریکایِ آفریقا / غنا به روایت اسکناس ۲۰ سدی
- بازخوانی روح روشنگری / فرانسه به روایت اسکناس ۲۰۰ فرانکی
- قوش‌بازان بلند‌پرواز / قطر به روایت اسکناس ۵۰۰ دیناری
- ساعت صفر / کاستاریکا به روایت اسکناس ۱۰هزار کولونی
- پرتره یک زن عاصی / کامرون به روایت اسکناس ۱۰۰۰ فرانکی سی‌اف‌ای
- علیه تبعیض نژادی / کانادا به روایت اسکناس ۱۰ دلاری
- مردم، ورزش و ببر نگهبان / کره جنوبی به روایت اسکناس ۲۰۰۰ وونی
- چهره پدر ملت / کرواسی به روایت اسکناس ۱۰۰۰ کونایی
- ناجی کشور و مذهب / لهستان به روایت اسکناس ۵۰۰ زلوتی
- سلطان، صحرا و اصلاحات / مراکش به روایت اسکناس ۱۰۰ درهمی
- از استعمار تا توسعه / مکزیک به روایت اسکناس ۲۰۰ پزویی
- بازسازی برند پرشکوه گذشته / هلند به روایت اسکناس ۱۰۰۰ گیلدری
- ما را «کوچک» نخوانید / ولز به روایت فوتبال
- سایه‌های محو / یورو روایت می‌کند
- به روایت کتاب / معرفی چند اثر مهم درباره پول
- افسانه دوست‌داشتنی / درباره کتاب «پول؛ داستان واقعی یک چیز الکی»
- باژگونی ایده پول / درباره کتاب استاندارد بیت‌کوین
- نظام مالیِ جایگزین؛ چگونه؟ / درباره کتاب پایان پول
- فهم پول با استمداد از اینفوگرافی / درباره کتاب پول چگونه کار می‌کند
- «وجه رایج» / درباره کتاب پول نقد دیجیتال
- چرا باید به پول دیجیتال اهمیت بدهیم؟ / درباره کتاب کریپتوکارنسی
- مورد تالس / درباره کتاب فلسفه پولی و مالی