دارایی‌های دیجیتال به کاهش ریسک خدمات مالی کمک می‌کنند
حل مسئله وام‌دهی خرد
عصر تراکنش ۷۲؛ امیرحسین مردانی، مدیرعامل بیت‌پین / همیشه در کنار ارزهای دیجیتال یا دارایی‌های دیجیتال، واژه «ریسک» تداعی می‌شود. ریسک همیشه در بازارهای مالی وجود دارد و بازار دارایی‌های دیجیتال نیز از این قاعده مستثنی نیست، اما دارایی‌های دیجیتال، مانند تمام دارایی‌های دیگر می‌توانند به‌عنوان تضمین‌کننده گاهی ریسک خدمات مالی را کاهش دهند.
مفهوم پذیره‌نویسی وام (Loan Underwriting) یکی از خدماتی است که به کاهش ریسک خدمات مالی کمک می‌کند. پذیره‌نویسی در خدمات وام به معنای فرایند تحلیل و ارزیابی ریسک‌ها و امکان پرداخت وام برای یک شخص یا سازمان است. در این فرایند، شرکت‌ها یا سازمان‌های اعطای وام، اطلاعات مالی، تجاری، شخصی و قانونی متقاضی وام را جمع‌آوری و تحلیل می‌کنند تا قدرت بازپرداخت وام و ریسک مرتبط را ارزیابی کنند.
هدف اصلی پذیره‌نویسی در خدمات وام، کاهش ریسک‌های مرتبط با عدم بازپرداخت وام و تضمین بازپرداخت موفقیت‌آمیز آن است.
این خدمات به شرکت‌ها و سازمان‌هایی که تسهیلات پرداخت می‌کنند، کمک می‌کنند تا تصمیمات مالی منطقی‌تری را درباره اعطای وام‌ها بگیرند و ریسک مالی خود را بهینه‌تر مدیریت کنند. هر شرکت، بانک یا نهادی که وام اعطا می‌کند، باید نوعی پذیره‌نویسی یا آندررایتینگ انجام دهد. معمولاً در این پذیره‌نویسی‌ها، متغیرهایی شبیه به درآمد، بدهی‌ها، میزان پس‌انداز، اعتبارسنجی و سایر شرایط مالی فرد مورد ارزیابی قرار می‌گیرد و در نهایت یک امتیاز ریسک به دریافت‌کننده وام داده می‌شود که معیار ارائه وام و مقدار وام قرار می‌گیرد.
یکی از مهم‌ترین مراحل در پذیره‌نویسی، ارزیابی تضامین (Collateral) و دریافت آنهاست. در سیستم‌های مالی غیرمتمرکز و پروتکل‌های دیفای، تضمین‌گذاری بسیار مرسوم است؛ به‌طوری که کاربران با ارائه ارزهای دیجیتال خود به‌عنوان تضمین می‌توانند ارز دیجیتال جدید صادر کرده یا ارز دیجیتال دیگری را به‌عنوان وام دریافت کنند. تمام این فرایند در قراردادهای هوشمند انجام می‌شود و هیچ نهاد مرکزی و شبکه بانکی سنتی در این سیستم دخیل نیست.
اما وقتی صحبت از سیستم‌های بانکی سنتی و دریافت تسهیلات مالی و وام‌های فیات (ارزهای رایج بانکی) می‌شود، معمولاً نهادهای مالی، انواع دارایی اعم از چک و سفته و دارایی‌های غیرمنقول مانند ملک به‌عنوان تضامین برای دریافت وام مورد استفاده قرار می‌گیرد.
شرکت‌های فعال در حوزه رمزارز و به‌خصوص پلتفرم‌های تبادل رمزارز، می‌توانند فرایند پذیره‌نویسی و تضمین‌گذاری را برای پرداخت‌کنندگان تسهیلات مالی در سیستم سنتی بانکی، آسان کرده و در واقع نوعی از خدمات مالی یعنی «وام‌دهی» را تسهیل کنند. پلتفرم‌های رمزارزی به سه دلیل می‌توانند فرایند پذیره‌نویسی مالی، به‌خصوص در حوزه وام‌دهی را تسهیل کنند.
اول اینکه پلتفرم‌های تبادل رمزارز متمرکز (Central Exchanges) به‌دلیل در اختیار داشتن پروفایل‌های کاربری و اطلاعات مشتریان، به‌راحتی می‌توانند سوابق هویتی یک فرد را بررسی و میزان ریسک کاربر را ارزیابی کنند.
مورد دوم اینکه پلتفرم‌های تبادل رمزارز یکی از مهم‌ترین سوابق فعالیت‌های مالی یک فرد یعنی سوابق معاملات در یک بازار مالی مانند رمزارز را در اختیار دارند. این سوابق می‌تواند در اعتبارسنجی مالی، نوع رفتار کاربر، توان مالی کاربر و ارزیابی توان بازپرداخت اقساط کاربرد داشته و این اطلاعات در اختیار شرکت وام‌دهنده قرار بگیرد.
مورد سوم که مهم‌ترین بخش در پلتفرم‌های رمزارز است، نوع تضامینی است که در اختیار دارند. یک تضمین خوب برای ارائه وام، باید تضمینی باشد که نقدپذیری (Liquidity) بالایی داشته باشد. اساساً دارایی‌های دیجیتال مانند رمزارزها جزء اموال منقول قرار می‌گیرند و بهترین نوع مال برای ارائه تضمین جهت اخذ وام هستند. این نقدپذیری منجر به این امر می‌شود که ریسک وام‌دهنده در مواقعی که وام‌گیرنده امکان بازپرداخت ندارد، کاهش پیدا کند. در واقع این نوع تضمین، ریسک نکول را تقریباً به صفر می‌رساند.
طبق آمارها، معمولاً ۳۰ تا ۴۰ درصد از کسانی که رمزارز خریداری می‌کنند، نگه‌دارنده یا هولدر رمزارز هستند. در واقع ۳۰ درصد از کسانی که رمزارز خریداری می‌کنند یا نمی‌دانند با آن باید چه کار کنند یا تا مدتی طولانی آن را در کیف پول خود نگهداری می‌کنند. این رمزارزها بهترین نوع دارایی برای ارائه تضامین جهت دریافت وام هستند.
مهم‌ترین چالش در زمینه پذیرش دارایی‌های دیجیتال به‌عنوان تضمین، چالش رگولاتوری است. در حال حاضر، برخی بانک‌ها و نهادهای مالی در کشورهای آمریکا، سوئیس، انگلستان، سنگاپور و استونی دارایی‌های دیجیتال را به‌عنوان ضمانت قبول می‌کنند. در واقع، افراد می‌توانند به‌صورت مستقیم از بانک‌ها و نهادهای مالی با وثیقه‌کردن دارایی‌های دیجیتال خود وام دریافت کنند، اما در بسیاری از کشورها همچنان این قوانین تعریف نشده است. ایران نیز از جمله همین کشورهاست. هرچند در مجلس دریافت دارایی‌های دیجیتال به‌عنوان وثیقه مطرح شد، اما تابه‌حال قدم اجرایی برای آن برداشته نشده است.
در این شرایط، خدمات پذیره‌نویسی و ارائه تضامین دارایی‌های دیجیتال با واسطه‌گری شرکت‌های حوزه رمزارز مانند سکوهای تبادل رمزارز، می‌تواند مسئله وام‌دهی و به‌خصوص وام‌دهی خرد را حل کند. به این ترتیب که سکوهای رمزارزی می‌توانند تمامی خدمات پذیره‌نویسی و تضمین‌گذاری کاربران را انجام داده و به شرکت‌های تأمین‌کننده وام مانند بانک‌ها، نهادهای مالی و شرکت‌های لندتکی ارائه دهند. به این ترتیب، کسانی که به‌دنبال وام هستند، می‌توانند ضمن حفظ دارایی‌های خود، وام دریافت کنند و شرکت‌های تأمین‌کننده وام، با نرخ نکول تقریباً صفر، حداقل ریسک را در اعطای تسهیلات تحمل کنند.
