عمده تمرکز کسب‌وکارهای فین‌تک در سال ۱۴۰۳ باید روی چه موضوعاتی باشد؟
فعالان فین‌تک به موضوعاتی مانند جذب و نگهداشت نیروی انسانی، تأمین مالی خرد، تعامل با رگولاتور و… اشاره کرده‌اند
دوم اردیبهشت‌ماه 1403 رویداد هاوینگ بیت‌کوین توسط کارخانه نوآوری رسانه راه‌کار برگزار شد؛ رویدادی که در حاشیه آن، از فعالان اکوسیستم فین‌تک پرسیده شد که عمده تمرکز کسب‌وکارهای فین‌تک در سال ۱۴۰۳ باید بر چه موضوعاتی باشد؟ طبق گفته‌های آنها، جذب و نگهداشت نیروی انسانی و بهبود تعامل با رگولاتور دو موضوع اصلی هستند که کسب‌وکارهای فین‌تک باید در سال جاری به آن توجه کنند؛ چراکه جذب و نگهداشت نیروی انسانی به یکی از مهم‌ترین و بزرگ‌ترین چالش‌های کسب‌وکارهای کشور تبدیل شده و نیاز است فکر اساسی برای آن شود. همچنین به عقیده این فعالان، کسب‌وکارهای فین‌تک باید سعی کنند تعامل با رگولاتورها را تمرین کنند؛ زیرا این موضوع می‌تواند به نفع هر دو طرف؛ کسب‌وکار و رگولاتور باشد. در ادامه می‌توانید پاسخ این افراد را بخوانید.
بحران منابع انسانی
طبق گفته امیرعباس امامی، فعال حوزه بلاکچین و رمزارز، حفظ نیروها و تزریق امید در مجموعه‌های خود و همچنین ناامید نشدن از شرایط فعلی، از جمله مسائلی است که کسب‌وکارها باید بر آن تمرکز داشته باشند تا بتوانند زنده بمانند.
مهم‌ترین چالشی که در حال حاضر کسب‌وکارهای فین‌تک با آن مواجه‌اند به منابع انسانی مربوط می‌شود. محمد طهرانی، کارشناس بلاکچین و اقتصاد توکن نیز در این مورد اینطور گفت: «برای مثال افرادی که در حوزه استارتاپ‌ها فعال هستند، باعث می‌شوند که نیروهای انسانی شرکت‌های بزرگ خارج شوند و به سمت تیم‌های استارتاپی بروند. از طرفی دیگر شرکت‌های تازه‌تأسیس باعث بالارفتن توقع نیروی انسانی در پرداخت نیز می‌شوند که جذب و نگهداشت منابع انسانی را برای سازمان‌های بزرگ دشوار می‌کنند. این چالش یکی از موضوعاتی است که حتی فین‌تک‌هایی که چند سال از عمرشان گذشته نیز در سال 1403 با آن مواجه خواهند شد.»
به عقیده محمد یعقوبی، مدیرعامل یوبیتکس نیز نیروی انسانی قطعاً چالشی است که از سال‌های گذشته شروع شده و امسال نیز کسب‌وکارها در حوزه توسعه آن، با بحران بیشتری روبه‌رو خواهند شد.
توکن‌سازی
عمده تمرکز کسب‌وکارهای فین‌تک باید بر توکن‌سازی باشد. حبیب ابوقداره، مدیرعامل شرکت تدبیراندیشان با بیان این موضوع گفت: «اقتصاد توکن و اقتصاد مبتنی بر توکن، روند جیتکس 2024 دبی و بعد از آن خواهد بود؛ درنتیجه به عقیده من کسب‌وکارهای فین‌تک کشور نیز باید تمرکز خود را در این حوزه‌ها بگذارند. مخصوصاً توکن‌های با پشتوانه دارایی و استیبل توکن‌ها بسیار روند خواهند شد. اقتصاد مبتنی بر توکن، به حوزه فین‌تک بسیار می‌تواند مرتبط باشد.»
به گفته کاوه مشتاق، مدیرعامل انجمن بلاکچین عمده تمرکز کسب‌وکارها باید بر حوزه توکن‌سازی باشد. او گفت: «من فکر می‌کنم آینده این است که شما دارایی‌های فیزیکی و معمولی را به دارایی دیجیتال تبدیل کنید؛ زیرا به‌واسطه آن می‌توان فعالیت‌های زیادی را انجام داد.»
حرکت به سمت اکوسیستمسازی
کسب‌وکارها باید به سمت اکوسیستمسازی حرکت کنند؛ این موضوع صرفا مختص به سال 1403 نیست و به سال‌های دیگر نیز مربوط می‌شود. حمیدرضا پروازی، مدیر کسب‌وکارهای نوین بیمه تجارت‌‌نو با بیان این موضوع توضیح داد: «در واقع اکوسیستم و کسب‌وکارهای فعال در حوزه‌های مختلف برای اینکه بتوانند به یکدیگر قدرت دهند و ارزش دریافت کنند باید به یکدیگر متصل شوند. این موضوعی است که هر کجا بودم سعی کردم با استفاده از استارتاپ‌ها و شرکت‌هایی که در حوزه‌های مختلف فعالیت می‌کنند، آن را پیش ببرم و پیشنهاد اصلی‌ام نیز به کسب‌وکارهای فین‌تک در سال جاری، رفتن به سمت اکوسیستمسازی است.»
متمرکز بر لندتک
از نظر روح‌الله پرنیان، بنیان‌گذار والتا، موضوعی که می‌تواند در سال ۱۴۰۳ جذاب باشد این است که کسب‌وکارهای فین‌تک، تمرکز خود را در حوزه لندتک قرار دهند. او در این باره گفت: «به دلیل شرایط اقتصادی موجود در کشور، لندتک می‌تواند جذاب‌ترین بخش ممکن باشد و ترکیب آن با بلاکچین و دنیای غیرمتمرکز، جذاب‌تر نیز به شمار خواهد رفت. این موضوعی است که همچنان در ایران به سمت آن حرکت نکرده‌ایم.»
تعامل با رگولاتور و حفظ نیروهای کلیدی
فین‌تک‌ها باتوجه‌به رشد اولیه‌ای که داشتند، در دوره تثبیت به سر می‌برند و باید دو وجه را در نظر بگیرند؛ ابتدا باید روندهای فناوری را پیگیری کنند تا به این واسطه بتوانند آخرین اصلاحات را بر خدماتشان داشته باشند. رضا زرنوخی، مدیرعامل صندوق مالی توسعه تکنولوژی با بیان این موارد گفت: «دومین موضوع این است که فین‌تک‌ها سعی کنند تعامل با رگولاتورها را تمرین کنند و در تیمشان افرادی حضور داشته باشد که باحوصله بیشتری فضای کار با رگولاتور را مانند بانک مرکزی پیگیری کنند؛ زیرا همچنان بخش رگولاتوری در فین‌تک، مقداری سنتی است؛ اما به بن‌بست نرسیده است. بنابراین توصیه من این است که در این فضا از این ظرفیت استفاده کنند؛ زیرا آینده فین‌تک قابل حذف‌شدن نیست. من تعامل با رگولاتور، تثبیت خدمات و حفظ نیروهای کلیدی کسب‌وکارها را برای امسال و سال پیشرو توصیه می‌کنم.»
حرکت به سمت نوآوری
کسب‌وکارها باید به سمت نوآوری حرکت کنند. عباس آشتیانی، پژوهشگر حوزه بلاکچین و رمزارزها، با اشاره به این موضوع گفت: «احتمالاً فضای کشور آماده این موضوع شده که پذیرای نوآوری و همگن‌سازی از لحاظ ویژگی‌های فنی و ابزارهای مختلف با رقبای بین‌المللی باشد تا بتواند سهم بازار را از بازار بین‌المللی و کشورهای همسایه کسب کند. من فکر می‌کنم کسب‌وکارها باید امسال بر نوآوری و ابزارهای نوین خود متمرکز شوند.»
رگ‌تک؛ ابزاری برای حل مشکلات
آنچه که کسب‌وکارهای فین‌تکی را دچار مشکل کرده است، حوزه نظارتی است. در واقع این حوزه نیازمند حمایت، صیانت، هدایت و در نهایت نظارت است. این چهار مورد، رکن‌های فعالیت در حوزه فین‌تک هستند. علیرضا خداکرمی، رئیس هیئت‌مدیره تجارت الکترونیک پارسیان با اشاره به این مهم عنوان کرد: «اگر قرار است که رگولاتور، این چهار وظیفه را انجام دهد، باید به هر چهار مورد آن بپردازد و اگر فقط به یکی از آنها بیشتر تمرکز کند نتیجه کاریکاتوری می‌شود. در حال حاضر حوزه‌هایی را داریم که بر نظارت فعال هستند؛ اما بخش‌هایی از آن بی‌نصیب مانده‌اند؛ به این معنا که در حوزه رگولاتوری یک بخش‌هایی با خلأ قانونی روبه‌رو هستیم و بخش‌های دیگر، زیادی درگیر قانون هستند. این موضوع باعث شده که حوزه فین‌تک همیشه دچار اختلال باشد. امسال نیز فکر می‌کنم از آن سال‌هایی باشد که باتوجه‌به شرایط اقتصادی کشور، مشکلاتی مانند مالیات، کمبود سرمایه‌گذاری و مشکل تأمین مالی، شرایط کسب‌وکارها را دشوار می‌کند. حوزه فین‌تک نیز مانند دیگر کسب‌وکارها دچار مشکل است؛ اما با این تفاوت که این حوزه، مسائلی مانند خلأ قانونی و زیادی قانونی، درآن پررنگ‌تر است که مشکلات عدیده‌ای را پدید آورده است.»
تمرکز بر دیفای و هوش مصنوعی
به گفته محمدرضا مباشرفر، مدیر کسب‌وکار شرکت بازرگانی مبنا کارت آریا دامنه وسیعی از فرصت‌هایی که در حوزه کریپتو وجود دارد را دیفای می‌تواند پاسخ خوبی برایش باشد. او گفت: «همچنین کسب‌وکارها می‌توانند به سمت هوش مصنوعی که یکی از روندهای امسال است نیز حرکت کنند و تمرکز بیشتری روی این فناوری بگذارند.»
رفتن به سمت خودتنظیم‌گری
موضوعی که کسب‌وکارها باید در سال ۱۴۰۳ بر آن وقت بگذارند به خودتنظیم‌گری مربوط می‌شود که مبتنی بر قوانین موجود و سه اصل؛ ارزش‌افزوده، اخلاق و محیط‌زیست است. محمدرضا جمالی، مدیرعامل نبض‌افزار با بیان این موضوع گفت: «کسب‌وکارها باید خود را بر این سه اصل بنا کنند. همچنین، مبتنی بر 17 محور توسعه پایدار سازمان ملل باشند. به‌عنوان‌مثال کسی که در حوزه رمزارز فعالیت می‌کند، به‌نوعی در زمینه عدالت اجتماعی نیز فعالیت می‌کند. یا اگر کسی در حوزه پردازش تصویری فعالیت می‌کند، می‌تواند در حوزه بهداشت نیز باشد. یکی از محورهایی که سازمان ملل برای اهداف توسعه پایدار در نظر گرفته است، این است که خدمات پزشکی و بهداشت برای همه برآورده شود؛ اما اگر آن سه محدودیت را نظر نگیریم، آن فعالیت توجیهی نخواهد داشت.»
مقابله با تمرکز
به عقیده محمدرضا شرفی، نماینده هیئت مؤسس انجمن بلاکچین و رمزارز اتاق بازرگانی ایران مقابله با تمرکز موضوعی است که کسب‌وکارهای فین‌تکی باید آن را در نظر بگیرند. او با اشاره به این موضوع بیان کرد: «فین‌تک حوزه بسیار وسیعی از فعالیت‌های مالی را شامل می‌شود که یکی از بخش‌های آن به بلاکچین مربوط می‌شود؛ بنابراین نمی‌توان با یک استراتژی راجع‌به آنها صحبت کرد. من فکر می‌کنم سال جاری، می‌تواند در حوزه مبادلات رمزارز سال تحول باشد؛ به این دلیل که احتمالاً امسال صندوق‌های ETF را خواهیم داشت. این موضوع مسیری است که در جهان نیز آغاز شده و می‌تواند تحولی را برای سرمایه‌گذاران خرد و حوزه فین‌تک به‌وجود بیاورد.»
پر کردن خلأ بانک‌ها در ارائه سرویس به مشتریانشان
سال 1403 فرصت خوبی است که تا کسب‌وکارهای فین‌تکی بتوانند آن بخش از ضعفی را که شاید بانک‌ها یا شبکه بانکی در ارائه سرویس به مشتری‌های خود خواهند داشت را پر کنند. مصطفی ثابتی، کارشناس و مشاور بانکداری دیجیتال در این باره توضیح داد: «برای این کار، تعریف کردن مدل مناسب با بانک‌ها با این رویکرد که محدودیت بانک‌ها پوشش داده شود و در عین حال ارائه سرویس نیز داشته باشند، مفید است؛ زیرا اغلب بانک‌های ما به سمت موضوع بانکداری دیجیتال و نئوبانک حرکت کرده‌اند اما نمی‌توانیم سرویس‌های جذاب و نوآورانه‌ای را از آنها ببینیم. اینجاست که فین‌تک‌ها می‌توانند آن خلائی که بانک‌ها بر پلتفرم‌ها دارند را با استفاده از سرویس فین‌تک‌ها تکمیل کنند.»
متمرکز بر کیف پول و پرداخت‌های غیرتماسی
مهدی طالب، رئیس اداره فناوری‌های نوین فام نیز معتقد است که حوزه کیف پول و پرداخت‌های غیرتماسی می‌توانند موقعیت مناسبی را برای کسب‌وکارهای فین‌تکی ایجاد کنند و این کسب‌وکارها می‌توانند تمرکز خود را در این دو حوزه در سال جاری بگذارند. او گفت: «در واقع باتوجه‌به کارمزدهایی که ممکن است ایجاد شود، کیف پول می‌تواند فضای مناسبی را برای فین‌تک‌هایی که قصد دارند فعال‌تر شوند، به وجود بیاورد.»
تأمین مالی خرد
کسب‌وکارها باید بر روش‌های تأمین مالی خرد تمرکز داشته باشند. میثم رجبی، مدیرعامل شرکت رادین در این باره عنوان کرد: «باتوجه‌به اینکه اقتصاد فشرده شده و قدرت خرید کاهش پیدا کرده اما همچنان عادت‌ها و سبک زندگی گذشته در مردم وجود دارد و همچنین امیدهایی برای گشایش هنوز وجود دارد و باعث می‌شود تا مردم به این سمت روند که بتوانند هزینه‌ها را به آینده منتقل کنند. چه مردم و چه همه کسب‌وکارهای کوچک و بزرگ فین‌تک اگر بتوانند از ابزار تأمین مالی خرد برای رشد خود استفاده کنند، برنده خواهند بود.»
تعامل با رگولاتور
به گفته سید مهدی نبوی، مشاور حقوقی نیز در سال جاری باید عمده تمرکز فین‌تک‌ها باید بر تعامل با رگولاتورها باشد. او در این باره اینطور توضیح داد: «باتوجه‌به بخشنامه بانک مرکزی که از ابتدای امسال اجرایی خواهد شد و بحث تنظیم‌گری فین‌تک‌ها که صراحتاً در این قانون به عهده بانک مرکزی قرار داده شده و همچنین باتوجه‌به نوپا بودن این قانون و سختی‌هایی که ابتدای اجرای آن ممکن است به وجود بیاید، به نظر من، بخش عمده فعالیت فین‌تک‌ها باید با تعامل رگولاتور مرتبط باشد تا به نفع هر دو گروه واقع شود.»
