مأموریتی از جنس تثبیت کربنکینگ
بررسی برنامه‌های شرکت رایانه خدمات امید بعد از پروژه ادغام در گفت‌وگو با کامران خلت‌آبادی، مدیرعامل این شرکت
عکس: نسیم اعتمادی
عص تراکنش ۶۷ / شرکت رایانه خدمات امید که از این پس با نام تجاری «امیدسیستم» به‌عنوان یکی از شرکت‌های هلدینگ فناوری اطلاعات بانک سپه به فعالیت می‌پردازد، در تیرماه ۱۳۸۴ به‌منظور ایجاد ظرفیت‌های بیشتر در جهت تأمین نیازهای فناوری اطلاعات و ارتباطات بانک سپه تأسیس شد. در گفت‌وگویی با کامران خلت‌آبادی، مدیرعامل شرکت رایانه خدمات امید به فعالیت‌های این شرکت در سال ۱۴۰۱ و چشم‌اندازی که برای سال آتی این شرکت تدوین شده و همچنین چالش‌های مسیر این شرکت پرداخته‌ایم.
ادغام بانک‌های وابسته به نیروهای مسلح با بانک سپه آغاز ماجراجویی‌های جدیدی در شرکت رایانه خدمات امید بود که به گفته مدیرعامل این شرکت با وجود حجم عظیم عملیات صورت‌گرفته در بانک سپه بعد از ادغام، شرکت رایانه خدمات امید توانست خود را به‌عنوان لایه اول پشتیبانی به بانک سپه معرفی کند. به گفته خلت‌آبادی چالش نیروی انسانی یکی از مهم‌ترین چالش‌های این شرکت در سال ۱۴۰۱ بود که در ادامه به راهکارهای این شرکت برای حل چالش نیروی انسانی پرداخته‌ایم. چشم‌انداز اصلی شرکت رایانه پرداخت امید در سال آینده نیز مأموریتی است که بانک در تحویل بخش بعدی سامانه‌های جامع بانکی بر عهده این شرکت گذاشته است.
پشتیبانی‌های بعد از مهاجرت
شرکت امیدسیستم به‌طور رسمی در پروسه ادغام بانک‌های نیروهای مسلح در بانک سپه مسئولیت طراحی، پیاده‌سازی و توسعه سامانه‌های جامع بانکداری متمرکز را بر عهده داشت. کامران خلت‌آبادی، مدیرعامل این شرکت در این خصوص می‌گوید: «به این دلیل که موضوع مهاجرت سامانه‌های بانکداری متمرکز بانک‌های ادغامی در پایان سال ۱۴۰۰ خاتمه پیدا کرد، تمرکز شرکت در سال ۱۴۰۱ روی تثبیت سامانه‌های بانکداری متمرکز، بانکداری مدرن و ارائه خدمات پشتیبانی بعد از مهاجرت بود.» به گفته خلت‌آبادی، شرکت امیدسیستم در سال ۱۴۰۱ و بعد از مهاجرت بانک‌های ادغامی و مطرح‌‌شدن موضوع سامانه کربنکینگ جدید بر تثبیت نیازمندی بزرگ‌ترین بانک کشور در ارائه سرویس مطلوب در حوزه‌های بانکداری متمرکز و بانکداری مدرن تمرکز کرده است.
او در خصوص مسئله تثبیت بعد از مهاجرت توضیح می‌دهد: «پروژه مهاجرت، پروژه بسیار بزرگی بود و بعد از اجرایی‌سازی آن، بانک سپه به‌طور ناگهانی از لحاظ حجم نقدینگی، تعداد حساب‌ها و کارت‌های فعال، خدمات بانکداری مدرن و نیازمندی‌های ارائه سرویس روی لبه‌های ESB با یک رشد ناگهانی مواجه شد. به همین دلیل بانک سپه بعد از پروژه ادغام که با سرعت زیادی صورت گرفت، نیازمند یک استراتژی تثبیت بعد از مهاجرت بود و خوشبختانه این عملیات تثبیت مورد نیاز طی یک برنامه‌ریزی منسجم در شرکت امیدسیستم در سال ۱۴۰۱ اتفاق افتاد.»
تمرکز بر لایه‌های فنی‌تر در زمان مدیریت جدید
خلت‌آبادی در خردادماه سال جاری مدیریت عامل شرکت رایانه خدمات امید را بر عهده گرفت؛ یعنی دقیقاً زمانی که مسائل مربوط به مهاجرت به اوج خود رسیده بود. او در این‌باره می‌گوید: «در زمان ورود من به شرکت امیدسیستم، این شرکت دارای استراتژی‌های تدوین‌شده دقیقی در خصوص مهاجرت بود که توسط تیمی از خبرگان بانک سپه طراحی شده بود و آقای دکتر سلمانی آرانی که پیش از من مدیریت این شرکت را بر عهده داشت، به‌درستی خطوط کاری شرکت را ترسیم کرده بود.»
او ادامه می‌دهد: «به همین دلایل و به خاطر وظایف جدیدتری که بانک سپه بر عهده شرکت رایانه خدمات امید قرار داده بود، بعد از اینکه من مدیریت شرکت را بر عهده گرفتم، بیشتر روی لایه‌های فنی تمرکز کردیم. به بیانی دیگر ما مکلف بودیم کربنکینگ را از پیمانکار تحویل بگیریم و بنابراین بیشتر تمرکز شرکت رایانه خدمات امید از زمان مدیریت من، ورود به لایه‌های فنی کربنکینگ و بانکداری مدرن، بازطراحی نیروی انسانی و تعاملات بیشتر با پیمانکاران در لایه‌های فنی بود. از منظر استراتژی‌ها و رویه‌ها تقریباً همان راهبردهایی را پی گرفتیم که پیش‌تر برای شرکت امیدسیستم به‌عنوان یکی از شرکت‌های تابعه هلدینگ فناوری اطلاعات بانک سپه طراحی و تدوین شده بود.»
ارزیابی عملکرد با توجه به تعریف مأموریت‌های جدید
طبق توضیحات مدیرعامل شرکت رایانه خدمات امید، اهداف این شرکت برای سال ۱۴۰۱ تحویل‌گرفتن لایه اول کربنکینگ و بخشی از لایه دوم آن به‌عنوان دو بخش اصلی و جداگانه بود. خلت‌آبادی در این خصوص می‌گوید: «ما درخصوص تحویل‌گرفتن لایه اول به صد درصد آنچه در نظر گرفته بودیم، رسیدیم. البته طبق یک برنامه مشخص، ما شهریور ۱۴۰۱ را برای دستیابی به این اهداف در نظر گرفته بودیم؛ بنابراین در پایان این بازه زمانی باید لایه دوم کربنکینگ را که لایه فنی‌تر زیرساخت‌هاست، تحویل بگیریم. پیش‌بینی ما این بود که تا آن زمان حدود ۱۰ الی ۳۰ درصد پروژه تحویل لایه دوم را نیز به پایان برسانیم که تا به الان حدود 20 درصد از آن را پیش برده‌ایم و از برنامه چندان عقب نیستیم.»
به گفته خلت‌آبادی، طبق برنامه‌ریزی‌های معاونت فناوری اطلاعات بانک سپه در تابستان ۱۴۰۱ مقرر شد که شرکت رایانه خدمات امید کلیه عملیات اجرایی حوزه‌های فناوری اطلاعات را در خصوص ابزار پرداخت، دستگاه‌های ATM، پاسخگویی به مشتریان و اجرای زنجیره ITIL بر عهده بگیرد که عقب‌افتادگی جزئی پروژه تحویل لایه دوم به همین دلیل است.
او در خصوص محصولات شرکت خدمات رایانه امید نیز این‌طور توضیح می‌دهد: «ساختار هلدینگ به‌پویان هوشمند امید به این صورت نیست که ما به‌دنبال محصول جدیدی باشیم. ما اصولاً متولی توسعه کربنکینگ بانک سپه هستیم، یعنی محصولاتی که ما پیگیری می‌کنیم، در راستای توسعه و تقویت کربنکینگ و بانکداری مدرن بانک سپه است. من می‌توانم فهرست بسیاری از محصولات را نام ببرم که برخی از آنها همانند سامانه پرداخت لحظه‌ای یا پل از طریق حاکمیت و رگولاتوری ابلاغ می‌شود و ما باید آن را به کربنکینگ اضافه کنیم.»
او ادامه می‌دهد: «وظیفه ارائه برخی محصولات نیز به‌دلیل نیازسنجی یا درخواست‌های کاربران فعال سامانه جامع بانکی به شرکت امیدسیستم محول می‌شود و ما مکلف هستیم این محصولات جدید را به کربنکینگ اضافه کنیم.»
خلت‌آبادی تأکید می‌کند: «با وجود این، بخش اصلی بازار سرویس‌دهی خدمات ما بانک سپه است و شرکت‌های دیگری در هلدینگ فناوری اطلاعات مسئولیت توسعه سایر محصولات و خدمات بانکی از جمله محصولات فین‌تکی را بر عهده دارند؛ از جمله خدمات فین‌تکی که در شرکت امیدبوم ارائه می‌شود. در واقع این شرکت محصولات لبه بازار را ارائه می‌دهد. ما در حوزه APIهای بانکی در لایه‌های تراست و آن‌تراست و در تقویت سامانه‌های بانکداری مدرن مانند موبایل‌بانک و اینترنت‌بانک، USSD، تلفن‌بانک و تقویت کربنکینگ که شعب از آن استفاده می‌کنند، محصولات جدیدی را برای بانک تولید و راه‌اندازی می‌کنیم.»
مقابله با چالش منابع انسانی با رویکرد آموزش
به گفته مدیرعامل شرکت رایانه خدمات امید، چالش اصلی این شرکت در سال ۱۴۰۱ به خاطر همان مأموریت ویژه یعنی تحویل‌گرفتن لایه‌های مختلف سامانه جامع بانکی امید و ارائه سرویس به بانک، مسئله «نیروی انسانی» است. او در این‌باره توضیح می‌دهد: «زمانی که شما از سامانه‌ای به این عظمت در سطح UI، پایگاه داده‌ها و زیرساخت، پشتیبانی می‌کنید باید افرادی را جذب یا نگه دارید که در کار خود عالی باشند؛ به این معنی که یا با مفهوم کسب‌وکار عملیات بانکی آشنایی کامل داشته باشند یا با کسب‌وکارهای حوزه ICT در لایه‌های مختلف نظیر دیتابیس، لن، ون، نتورک و… آشنا باشند.»
طبق توضیحات خلت‌آبادی بازار نیروی انسانی این دست از متخصصان بسیار محدود است. از طرفی به‌دلیل موضوعات تورمی، مکانیسم دستمزدی این افراد به‌صورت انفجاری رشد کرده و شرکت رایانه خدمات امید هم به این دلیل که یک شرکت وابسته به یک بانک دولتی است، باید از قوانین و کلیات بانک تبعیت کند، بنابراین ساختارهای حقوق و دستمزد و مکانیسم‌های جذب و نگهداشت نیروی انسانی دارای ضوابط و محدودیت‌های مشخصی است.
او در این‌باره ادامه می‌دهد: «ما نمی‌توانیم همانند یک شرکت کاملاً خصوصی متحمل هر نوع عملیات پرداختی برای نیروی انسانی شویم. از طرفی فشار کار بسیار بالایی در شرکت امیدسیستم وجود دارد و نیروی انسانی به‌سختی در این شرکت دوام می‌آورد؛ به همین دلیل مسئله جذب و نگهداشت نیروی انسانی از جمله چالش‌های اصلی شرکت رایانه خدمات امید در سال ۱۴۰۱ بود.»
به گفته خلت‌آبادی، از آنجایی که شرکت رایانه خدمات امید نمی‌تواند جذابیت‌های منابع انسانی صنعت ICT را همان‌طور که شرکت‌های خصوصی اجرا می‌کنند، پیاده‌سازی کند، برای رفع چالش‌های منابع انسانی به روش‌های خاصی از آموزش نیروی انسانی موجود در شبکه بانکی سپه و آزمون مهارت‌های کسب‌شده در دوره‌های آموزشی روی آورده است.
او در خصوص چالش دیگر رایانه خدمات امید در سال ۱۴۰۱ می‌گوید: «چالش دیگر ما به تأمین زیرساخت و تجهیزات برمی‌گردد. به‌دلیل مسائل مربوط به تغییرات نرخ ارز زنجیره تأمین تجهیزات زیرساخت به‌سختی تحقق می‌یابد و شرکت رایانه خدمات امید نیز به‌دلیل حجم بسیار بالای داده‌هایی که در مرکز داده بانک سپه تولید می‌شود، برای توسعه تجهیزات زیرساخت خود با چالش‌هایی در این زمینه مواجه شده است.»
تاکتیک به جای استراتژی
خلت‌آبادی در خصوص پیش‌بینی چالش‌هایی که شرکت در سال آینده با آن مواجه است، می‌گوید: «در سال آینده نیز چالش زیرساخت را به شکل ممتد و ادامه‌داری خواهیم داشت و راهکار ما برای مقابله با این چالش در سال آینده طرح‌ریزی‌های میان‌مدت‌تر است، زیرا قابلیت طرح‌ریزی‌های بلندمدت زیادی در این حوزه وجود ندارد.»
به اعتقاد او، یکی از دلایل این امر این است که تغییرات فناورانه با سرعت زیادی اتفاق می‌افتد و نمی‌توان برای طولانی‌‌مدت در خصوص آن برنامه‌ریزی کرد. او می‌گوید: «ساختارهای بازرگانی خارجی ایران هم دچار چالش‌هایی است و ما به این دلایل طرح‌ریزی‌های خود را میان‌مدت‌تر کردیم که در مواجهه با چالش‌های زیرساختی مسلح‌تر باشیم و با مشکلی مواجه نشویم که نتوانیم راه‌حلی برای آن بیابیم.»
او در خصوص مقابله با چالش منابع انسانی در سال آتی توضیح می‌دهد: «در خصوص منابع انسانی نیز کاری بیشتر از استفاده از ضرباهنگ‌هایی با فاصله‌های زمانی کم برای نگهداشت منابع انسانی از ما ساخته نیست و نمی‌توانیم استراتژی خاصی برای مواجهه با آن تدوین کنیم و مجبوریم کمی تاکتیکی‌تر با آن مواجه شویم.»
خلت‌آبادی می‌افزاید: «تعاملاتی هم با بانک سپه در این خصوص داشتیم که در صورت به ثمر رسیدن آنها خط‌مشی شرکت رایانه خدمات امید برای نگهداشت نیروی انسانی به شرکت‌های خصوصی نزدیک‌تر و دست ما بازتر می‌شود. به‌طور کل موضوع نیروی انسانی از اهمیت بالایی برخوردار است و استراتژی ما در سال ۱۴۰۲ بر نیروی انسانی متمرکز است؛ چراکه شرکت امیدسیستم دارای تجهیزات و خط تولیدی نیست و موضوع این است که یک تیم بسیار خبره و فنی موظف‌اند یک سامانه عظیم را حفظ کنند و توسعه دهند و همین جاست که نیروی انسانی به مسئله‌ای بسیار مهم تبدیل می‌شود.»
حضور در لایه اول پشتیبانی بانک سپه
طبق توضیحات مدیرعامل شرکت رایانه خدمات امید یکی از دستاوردهای این شرکت در سال ۱۴۰۱ این است که بعد از مهاجرت عظیم کربنکینگ سپه و بانک‌های ادغامی و تعداد بسیار زیادی از سامانه‌ها، تعداد شعب بسیار متنوع و ترکیب ادبیات سازمانی بعد از ادغام، توانسته خود را به‌عنوان لایه اول پشتیبانی به بانک سپه معرفی کند؛ یعنی شرکت امیدسیستم در حال حاضر اولین پیمانکار تثبیت‌شده و پذیرفته‌شده کربنکینگ بانک سپه است.
او در توضیح دستاوردهای این شرکت ادامه می‌دهد: «دستاورد دیگر شرکت رایانه خدمات امید در این زمینه، پذیرش مسئولیت‌های عملیاتی و اجرایی معاونت فناوری اطلاعات بانک سپه بود. این تغییر در ساختار بانک سپه بسیار عظیم بود که ما با موفقیت آن را به سرانجام رساندیم.»
خلت‌آبادی می‌گوید: «دستاورد دیگر این است که با وجود چالش‌های حوزه زیرساخت و حجم بالای عملیاتی که شرکت رایانه خدمات امید بر عهده دارد، زیرساخت بانک سپه در هیچ زمانی غیرفعال و از دسترس خارج نشد یا به‌اصطلاح دچار Downtime نشد. بانک سپه بزرگ‌ترین عملیات بانکی را در کشور انجام می‌دهد، با این وجود وقفه‌ای در جریان این عملیات ایجاد نشد. همه زیرساخت‌ها در زمان مناسب توسعه پیدا کردند، امنیت در سطوح مناسب ایجاد شده و کاربران در بخش قابل توجهی سرویس‌های خود را دریافت می‌کنند و این برای بانک سپه موضوعی بسیار جدی است؛ چراکه مهم‌ترین مسئله برای بانک سپه بعد از مهاجرت، مسئله تثبیت بود و اگر ما نمی‌توانستیم این تثبیت را ایجاد کنیم، پس‌لرزه‌های مهاجرت بسیار جدی می‌شدند.»
تحویل بخش بعدی سامانه‌های جامع بانکی
خلت‌آبادی در خصوص چشم‌اندازهای شرکت رایانه خدمات امید در سال ۱۴۰۲ می‌گوید: «ما در سال ۱۴۰۲ چند چشم‌انداز مشخص برای شرکت امید تعریف کرده‌ایم که قاعدتاً با استراتژی مناسب انجام خواهند شد. چشم‌انداز اصلی ما مأموریتی است که بانک در تحویل بخش بعدی سامانه‌های جامع بانکی بر عهده ما گذاشته است. ما باید به‌صورت پرفشار بخش بعدی زیرساخت‌های تعیین‌شده را از پیمانکار تحویل بگیریم.»
به گفته مدیرعامل شرکت رایانه خدمات امید، موضوع دیگری که در سال ۱۴۰۲ برای این شرکت بسیار مهم است، جمع‌بندی بخش‌های فرعی باقی‌مانده از مهاجرت است که سامانه نهایی تمام زنجیره بانک‌های ادغامی و بانک سپه را پوشش می‌دهد.
او می‌گوید: «برنامه دیگری که برای سال ۱۴۰۲ در نظر داریم، این است که بتوانیم سرویس‌های بانکداری مدرن را به بهترین نحو به شرکت‌های هلدینگ فناوری به‌پویان ارائه دهیم. ما هر چقدر بتوانیم این زیرساخت را تثبیت کنیم و در بانکداری باز و بانکداری مدرن سرویس‌های مناسب‌تر و امن‌تری را به شرکت‌های تابعه این هلدینگ ارائه دهیم، قاعدتاً آنها نیز با آرامش بیشتری در توسعه بازار مشارکت می‌کنند. از طرفی در این صورت شرکای تجاری بانک سپه در سال آینده با اطمینان خاطر بیشتری می‌توانند در زمینه بانکداری مدرن و بانکداری الکترونیک با بانک سپه همکاری کنند؛ زیرا بدیهی است که هر چقدر پیش می‌رویم، بانکداری باز و بانکداری مدرن که روی لبه جلویی سامانه‌های جامع بانکی ارائه می‌شوند، برای بانک‌ها حیاتی‌تر است.»
او در نهایت تأکید می‌کند: «در کل فراهم‌کردن بستر مناسب برای اینکه شرکای تجاری بانک سپه یا معاونت‌های حوزه بانکداری ویژه، خرد و شرکتی بانک سپه بتوانند سرویس‌های بیشتری را در حوزه بانکداری مدرن به مشتریان خود ارائه دهند، برای شرکت رایانه خدمات امید از اهمیت بالایی برخوردار است.»
