۱۴۰۲؛ سال تمرکز بر بانکداری شناختی
در گفت‌وگو با جواد سرور، مدیرعامل امیدتک درباره مأموریت‌های این شرکت مطرح شد
عکس: نسیم اعتمادی
عصر تراکنش ۶۷ / شرکت امیدتک یکی از زیرمجموعه‌های هلدینگ فناوری اطلاعات به‌پویان هوشمند امید است که به‌عنوان بازوی فناوری اطلاعات بانک سپه در توسعه و پشتیبانی راهکارهای نرم‌افزاری، APIهای بانکی و تحلیل داده به فعالیت می‌پردازد. جواد سرور بر این باور است که ۱۴۰۱ سال سختی بوده و شرکت به لحاظ جذب و نگهداشت نیروی انسانی متخصص با چالش‌های بسیاری روبه‌رو بوده که به‌منظور رفع آن، آکادمی امیدتک را راه‌اندازی کرده‌اند تا بتوانند نیروی انسانی مدنظر خود را پرورش دهند.
او امیدتک را مسئول تولید نرم‌افزارهای سفارشی بانک سپه می‌داند و معتقد است بانک سپه بیش از هر زمان دیگری به تحلیل داده نیاز دارد تا بتواند محصولات خود را مبتنی بر عناصر شناختی، شخصی یا سفارشی‌سازی کند و بر موضوع بانکداری باز متمرکز شود.
سرور هدف اصلی تمام شرکت‌های زیرمجموعه هلدینگ فناوری اطلاعات به‌پویان هوشمند امید را تحول دیجیتال بانک سپه و تبدیل آن به برترین بانک دیجیتال ایران می‌داند و آینده روشنی را برای این نهاد پیش‌بینی می‌کند. در این شماره از ماهنامه به سراغ جواد سرور، مدیرعامل شرکت امیدتک رفتیم تا درباره مأموریت‌ها و چالش‌هایشان صحبت کنیم.
مأموریت‌های امیدتک
بعد از ادغام بانک‌های وابسته به نیروهای مسلح در بانک سپه، هلدینگ فناوری اطلاعات به‌پویان هوشمند امید شکل گرفت و شرکت‌های فناوری اطلاعات زیرمجموعه آن بانک‌ها با پیوستن به هلدینگ، به خدمت بانک سپه درآمدند و هر یک مأموریت‌های جدیدی پیدا کردند. او درباره تاریخچه شرکت می‌گوید: «آنچه امروز امیدتک نامیده شده، حاصل تغییر نام تجاری شرکت فناوران اطلاعات انصار است که خود زمانی با نام تجاری شرکت فناوران حفیظ سامانه در حوزه تولید و توسعه نرم‌افزار مشغول به کار بوده است.
امیدتک به‌عنوان یکی از شرکت‌های زیرمجموعه هلدینگ، وظیفه توسعه و پشتیبانی راهکارهای نرم‌افزاری سفارشی بانک برای استقرار سامانه‌های مدیریت سازمانی، فراهم‌آوردن بستر تحلیل داده، کلان‌داده و داده‌کاوی، کاربردی‌سازی استفاده از هوش مصنوعی در خدمات بانکی، توسعه و مدیریت وب‌سرویس‌ها و APIهای بانکی و تحویل لایه‌های پشتیبانی و انتقال فناوری در این زمینه‌ها از سایر شرکت‌های ثالث را بر عهده دارد.»
بنا بر صحبت‌های او، فعالیت‌های شرکت امیدتک در دوره گذار تا تکمیل موضوع ادغام، با کاهش قابل توجهی روبه‌رو بوده و شرکت بسیاری از نیروهای انسانی متخصص خود را در آن دوره از دست داد، اما با شروع‌به‌کار تیم جدید مدیریتی شرکت و تعریف مأموریت‌های محوله از سوی هلدینگ از خردادماه ۱۴۰۱، پروژه‌های بسیاری بر اساس این مأموریت‌ها آغاز و رفته‌رفته وضعیت شرکت بهتر شده و به ثبات رسید.
سرور در این‌باره توضیح می‌دهد: «با شروع فعالیت خود در شرکت پس از قبول مسئولیت، به سازمان‌دهی مجدد ساختارها و فرایندهای شرکت پرداختیم که در مهم‌ترین گام متدلوژی توسعه چابک را به‌منظور اقدامات توسعه‌ای برگزیده و جاری‌سازی کردیم. ما متناسب با مأموریت‌های خود، به شکل ویژه به جذب و آموزش نیروی انسانی متخصص پرداختیم. علاوه بر این وضعیت پروژه‌ها را مشخص و توسعه سامانه‌های مورد نیاز بانک را آغاز کردیم. روزی که شرکت را تحویل گرفتیم، فقط چند پروژه انگشت‌شمار فعال وجود داشت، ولی هم‌اکنون در حال اجرای بیش از ۶۰ پروژه هستیم که این امر نشان‌دهنده تلاش ما برای ارتقای شرکت است.»
عملکرد سال ۱۴۰۱
سرور عملکرد شرکت امیدتک در سال ۱۴۰۱ را این‌گونه ارزیابی می‌کند: «در بخش مربوط به راهکارهای نرم‌افزاری سفارشی بانک سپه، ابتدا یک چهارچوب توسعه نرم‌افزاری مبتنی بر یک پلتفرم ابر اختصاصی به نام سروش تهیه شد تا امکان تولید چابک سامانه‌های نرم‌افزاری را فراهم کند. تاکنون سامانه‌های جامع نظارت، جامع حقوقی، مدیریت درخواست‌های اعتباری و سامانه مدیریت پروژه‌های طرح تحول بانک بر اساس این چهارچوب تولید و استقرار یافته‌اند.
همچنین در بخش تحلیل داده در ابتدا لایه‌های پشتیبانی انبار داده سامانه جامع بانکداری متمرکز امید سپه را از پیمانکار بانک سپه که شرکت داتین بود، تحویل گرفته و سپس یک انبار داده جامع برای بانک طراحی کردیم. در این خصوص بستر استفاده از کلان‌داده و داده‌کاوی را برای بانک فراهم کرده‌ایم. در بخش مربوط به بانکداری باز، ما سامانه API Gateway بانک را توسعه دادیم تا متقاضیان و به‌ويژه فین‌تک‌ها با سازوکاری که بانک در آینده نزدیک اعلام خواهد کرد، بتوانند از APIهای بانک سپه در پروژه‌های خود استفاده کنند. بر این اساس سامانه بانکداری شرکتی بانک سپه با نام نگین بازنویسی و در حال حاضر در اختیار مشتریان قرار گرفته است.»
او اضافه می‌کند که امیدتکی‌ها با خلق پنج نرم‌افزار اختصاصی ابری برای چهارچوب سروش خود از جمله «آراد» برای توسعه واسط کاربری، «سانا» برای مدیریت مستندات، «تورنگ» برای مدیریت سرویس‌ها، «زریر» برای مدیریت کاربران و «زیما» برای مدیریت ساختار سازمانی در صنعت پردازش ابری حضوری فعال دارند. علاوه بر این امیدتک در پروژه‌های مربوط به نئوبانک بانک سپه، باشگاه مشتریان و سامانه اتباع مشارکت دارد.
چالش منابع انسانی
سرور ۱۴۰۱ را سال سخت‌کوشی تیم امیدتک می‌داند و معتقد است این شرکت نسبت به هشت ماه قبل که به او تحویل داده شده، پیشرفت کرده است. او بزرگ‌ترین چالش پشت سر گذاشته‌شده در امیدتک را جذب و نگهداشت نیروی انسانی می‌داند و بیان می‌کند: «در حال حاضر 150 نفر در استخدام شرکت هستند که 100 نفر از آنها نیروهای متخصص فنی هستند.
ما گرچه توانسته‌ایم مشکل جذب نیرو را حل کنیم، اما نمی‌دانیم که در نگهداشت آنها تا چه اندازه موفق خواهیم بود. بسیاری از افراد متخصص، کار کردن برای شرکت‌های خارجی یا مهاجرت را ترجیح می‌دهند، بنابراین برخی شرایط از کنترل ما خارج است. همچنین استخدام و به‌کارگیری افراد در شرکت‌های دولتی ضوابط خاص خودش را دارد که تمایل افراد برای حضور در این بخش را کاهش می‌دهد. علاوه بر این، مهاجرت‌ها نه‌تنها به کاهش نیروی انسانی متخصص منجر شده، بلکه قیمت نیروی کار متخصص حاضر در کشور را نیز افزایش داده و این باعث افزایش هزینه شرکت‌ها می‌شود.»
او معتقد است راهی جز خلق راهکار برای حل مسئله کمبود نیروی انسانی نداریم و توضیح می‌دهد که امیدتکی‌ها با ارائه سه راهکار در راستای حل این معضل اقدام کرده‌اند؛ ایجاد آکادمی امیدتک با هدف آموزش و پرورش دانشجویان مقطع کارشناسی و جذب افراد حائز شرایط شرکت به‌عنوان نیروی کار متخصص جوان، مشارکت با شرکت‌های دارای معضل مشابه برای ایجاد یک پلتفرم Low Code مبتنی بر هوش مصنوعی که نیاز کسب‌وکارها به برنامه‌نویس را کاهش می‌دهد و طراحی روشی برای برون‌سپاری پروژه‌ها به پیمانکاران حقیقی و حقوقی مبتنی بر چهارچوب توسعه‌یافته خود به‌صورتی که بعد از توسعه نرم‌افزارها کد منبع را به ما ارائه دهند و لایه‌های پشتیبانی توسط خود شرکت انجام شود.
چالش‌های پیش رو در سال ۱۴۰۲
سال ۱۴۰۱ رو به اتمام است و تغییر بنیادینی در روندهای حاکم بر کشور اتفاق نیفتاده؛ در نتیجه مشکلات به سال جدید منتقل می‌شود و برخی از آنها مانند کمبود نیروی انسانی و افزایش نرخ مهاجرت، کسب‌وکارها را کلافه می‌کند. مدیرعامل امیدتک در این‌باره می‌گوید: «از دوبی تا ترکمنستان، شاهد پروژه‌های شهر هوشمند هستیم و این نرخ مهاجرت افراد را افزایش می‌دهد. در حال حاضر ۱۰ نفر از پرسنل خبره ما در امیدتک قصد مهاجرت دارند و این در حالی است که این افراد سرمایه‌های شرکت و منبع اصلی پایداری و توسعه کسب‌وکار ما هستند و جایگزین‌کردن‌شان بسیار زمان‌بر است.»
او توضیح می‌دهد که اگر شکاف بین درآمدها و هزینه‌های شرکت که بیشتر ناشی از هزینه‌های رو‌به‌رشد نیروی انسانی است، افزایش یابد، توان راضی نگه‌داشتن پرسنل را ندارند و این می‌تواند به چالشی بزرگ در سال ۱۴۰۲ تبدیل شود. علاوه بر این، زیرساخت‌ها نیز به‌طور غیرمستقیم بر عملکرد آنها تأثیرگذار است و اگر شرکت‌های تأمین‌کننده زیرساخت‌های فنی بانک با مشکل تأمین تجهیزات روبه‌رو شوند، عملکرد امیدتک نیز متأثر می‌شود، زیرا توسعه امری است که تعامل و رشد همه اجزای اکوسیستم را طلب می‌کند و این شرکت‌ها مانند حلقه‌های یک زنجیر به یکدیگر متصل‌اند و هدف واحدی را دنبال می‌کنند.
او با اشاره به اینکه این سختی‌ها برای بخش خصوصی دوچندان است، می‌گوید: «ما بخش دولتی هستیم و در صورتی که انضباط مالی و سازمانی را رعایت کنیم، پایدار می‌مانیم، اما وضعیت کنونی اقتصاد ایران کار را برای بخش خصوصی سخت کرده و آنها مجبورند به جای توسعه به بقا فکر کنند که این مسئله موجب کاهش روند توسعه کشور می‌شود.»
لزوم تمرکز بر تحلیل داده
بانک سپه سه خط کسب‌وکاری مشخص دارد که شامل بانکداری خرد و اصناف، بانکداری شرکتی و تجاری و بانکداری ویژه می‌شود. سرور با اشاره به اهمیت استفاده از خدمات بانکداری دیجیتال در این خطوط می‌گوید: «بانک بزرگ سپه در حال توسعه است و بیشتر از هر زمان دیگری به خدمات تحلیل داده و استفاده از فناوری‌های مبتنی بر کلان‌داده و هوش مصنوعی نیاز دارد.
ما باید بستر این اتفاق را به‌طور کامل فراهم و ابزارهای لازم را تا سطح شبکه شعب برای این منظور گسترش دهیم. تحلیل داده‌ها به شناسایی نیازها و بررسی رفتارهای مشتریان و نیز شخصی یا سفارشی‌سازی خدمات و محصولات کمک می‌کند. این اقدامات که ذیل مفهوم بانکداری شناختی تعریف می‌شود، به ارتقای سطح کیفی خدمات و محصولات بانک کمک می‌کند و بانک سپه را به افق ۱۴۰۴ آن که تبدیل‌شدن به برترین بانک دیجیتالی کشور است، نزدیک می‌کند؛ افقی که دستیابی به آن هدف تمام شرکت‌های هلدینگ فناوری اطلاعات به‌پویان هوشمند امید است.»
