نه فقط اولین که می‌خواهیم بهترین و بزرگ‌ترین هم باشیم
گفت‌وگو با یوسف پناهی، مدیرعامل شرکت تیس که معتقد است این شرکت می‌خواهد فرایند تحول نظام مالیاتی را سرعت بخشد
عکاس: علی بیات
عصر تراکنش ۷۷ / مهرماه سال ۱۳۹۸ قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مؤدیان به منظور شفافیت مالیاتی تصویب شد؛ قانونی که طبق آن، تمام اشخاص مشمول علاوه‌بر عضویت در سامانه مؤدیان موظف‌اند برای فروش کالا و خدمات خود صورت‌حساب الکترونیکی صادر کنند. طبق ماده ۲۶ این قانون نیز سازمان امور مالیاتی می‌تواند از خدمات برخی شرکت‌ها برای تسهیل اجرای این قانون استفاده کند که به این شرکت‌ها، «معتمد مالیاتی» یا «TSP» می‌گویند؛ شرکت‌هایی که رابط بین مؤدیان و سازمان امور مالیاتی‌اند و به سازمان کمک می‌کنند تا در افق کوتاه و بلندمدت خود از لحاظ دیجیتالی متحول، و کم‌کم به یک نظام مالیاتی هوشمند بدل شود.
شرکت‌های معتمد مالیاتی با توجه به مجوزی که از سازمان امور مالیاتی دریافت می‌کنند به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند و مطابق با این تقسیم‌بندی قادر به ارائه خدمات به مؤدیان هستند. شرکت داده‌پردازی معتمد تیس نیز در ابتدای سال ۱۴۰۱ به منظور اخذ مجوز فعالیت نوع اول تأسیس شد و در تاریخ ۳۰ آذرماه ۱۴۰۱ موفق به اخذ مجوز شرکت معتمد مالیاتی از سازمان امور مالیاتی شد؛ شرکتی که به گفته مدیرعامل آن، طی یک سال گذشته، بالغ بر 200 میلیون صورت‌حساب الکترونیکی را ارسال کرده و بیش از 11000 شخص حقیقی و حقوقی تیس را به‌عنوان معتمد خود در سامانه مؤدیان انتخاب کرده‌اند و اکنون یکی از فعال‌ترین شرکت‌های معتمد مالیاتی در کشور است.
به دلیل نقش مهمی که شرکت‌های معتمد مالیاتی در سال‌های آینده در ساختار مالیاتی کشور خواهند داشت و البته عملکردی که تیس در یک سال فعالیت خود داشته، بر آن شدیم تا در گفت‌وگو با یوسف پناهی، مدیرعامل تیس، از شکل‌گیری این شرکت و برنامه‌هایی که برای آینده دارند، بپرسیم. در این گفت‌وگو ابتدا مروری بر مسیر حرفه‌ای پناهی داشتیم و سپس به اقدامات این شرکت پرداختیم. پناهی بر این عقیده است که قانون پایانه‌های فروشگاهی سرشار از گشایش برای اشخاص حقیقی است و کشور تا پایان سال 1403 به بلوغ درخوری در این حوزه می‌رسد. در ادامه گزارشی از این گفت‌وگو را می‌خوانید.
از خدمات انفورماتیک تا فرادیس و فن‌آوا
یوسف پناهی گرجی، متولد سال 1361 در روستای «گرجی محله» شهرستان «بهشهر» استان مازندران است. او مقطع کارشناسی خود را در رشته مهندسی کامپیوتر گرایش نرم‌افزار در دانشگاه آزاد ساری گذرانده؛ سپس در مقطع کارشناسی ارشد و در دانشگاه تهران مدیریت کارآفرینی می‌خواند و در حال حاضر نیز مشغول تدوین رساله دکترا در رشته مدیریت کارآفرینی است. او در فروردین‌ماه سال ۱۳۸۷ فعالیت حرفه‌ای خود را آغاز می‌کند و ابتدا در شرکت خدمات انفورماتیک در سمت کارشناس پشتیبانی و عملیات مشغول می‌شود و به‌طور خاص در زمینه پشتیبانی بانکی فعالیت می‌کند:
«کار پشتیبانی شبکه بانکی در استان مازندران را تا سال ۱۳۹۰ ادامه دادم. در این سال، معاونت بازاریابی و پشتیبانی از شرکت خدمات انفورماتیک منفک، و جزئی از شرکت داده‌ورزی فرادیس البرز شد و من نیز از سال ۱۳۹۰ به‌صورت مأموریتی به داده‌ورزی فرادیس البرز رفتم. حدوداً در سال‌های 1393 یا 1394 پروژه ATMهای مشارکتی بانک سپه طی قراردادی بین فرادیس البرز و بانک سپه آغاز شد. براساس این قرارداد، شرکت فرادیس و خدمات انفورماتیک سرمایه و ATM را تأمین می‌کرد و کار بر سوئیچ بانک سپه سوار می‌شد. وظیفه ما نیز بازاریابی و جانمایی ATMها بود. در عین حال، از ما خواسته بودند که هرجا توانستیم، دستگاه ATM را به اشخاص نیز بفروشیم.»
طبق صحبت‌های پناهی، طی چهار ماه، در کل کشور، 25 ATM به بخش خصوصی فروخته می‌شود که 22 مورد مربوط به دفتر مازندران شرکت فرادیس البرز است: «همه پیگیری می‌کردند که چه کسی این ATMها را فروخته است، بعد اسم یک کارشناس به نام پناهی ذکر می‌شود که توانسته تعداد زیادی ATM بفروشد. قیمت هر ATM در آن زمان 48 میلیون تومان بود که رقم بالایی به حساب می‌آمد. در آن زمان، مدیر توسعه کسب‌وکار فرادیس البرز، سامان صفایی بود که با من تماس گرفت و پرسید: “چطور توانستی این دستگاه‌ها را بفروشی؟ بهتر است در واحد عملیات نمانی و به واحد کسب‌وکار بیایی.” درنهایت بنا به دعوت او و پیگیری شش‌ماهه ایشان، به واحد کسب‌وکار در تهران آمدم.»
یکی از بزرگ‌ترین پروژه‌های واحد کسب‌وکار شرکت فرادیس، کارت فراپی یا همان کارت شهروندی است که برای شهرهای مختلف صادر می‌شود. در زمان حضور پناهی در این واحد، کاشان‌کارت و کارت شهروندی نجف‌آباد و قرچک را نیز راه‌اندازی می‌کنند: «به‌مرور، از کارشناس کسب‌وکار تبدیل به سرپرست مهندسی کسب‌وکار و توسعه بازارهای نوین در فرادیس شدم. حضور در واحد کسب‌وکار فرادیس و کار کردن با تیم درجه یک آنجا از بهترین دوران کاری و یادگیری من بود.»
او سامان صفایی را تأثیرگذارترین فرد در زندگی کاری خود می‌نامد: «طی جلساتی که در شرکت فن‌آوا کارت در ارتباط با پروژه فراپی داشتیم؛ آقای دکتر سروری و آقای دکتر حمزه آقابابایی از من دعوت کردند که در سمت مدیر بازاریابی و توسعه کسب‌وکار به شرکت فن‌آوا بروم. با توجه به کنجکاوی خودم برای یادگیری بیشتر و علاقه به حوزه پرداخت تصمیم به این تغییر گرفتم.»
ورود به آسیاتک و شکل‌گیری تیس
پناهی درنهایت از سال 1398 فعالیت خود را در شرکت فن‌آوا کارت شروع می‌کند و به مدت یک و نیم سال در آنجا مشغول می‌شود: «بعد از اینکه تیم آقای نائینی و آقای آقابابایی به هلدینگ خدمات انفورماتیک راهبر رفتند؛ از من هم دعوت کردند و من نیز به شرکت طوبی امید راهبر رفتم. آقای دکتر آقابابایی در جایگاه مدیرعامل مجموعه و بنده به‌عنوان معاون توسعه کسب‌وکار در آن شرکت فعالیت می‌کردیم. در آنجا پروژه پرداخت و شرکت‌های معتمد را راه انداختیم.»
پس از تغییر و تحولات بانک صادرات در خردادماه ۱۴۰۱ حمزه آقابابایی، مدیرعامل شرکت پرداخت الکترونیک سپهر می‌شود و پناهی نیز در سمت معاون توسعه کسب‌وکار به شرکت پرداخت الکترونیک سپهر می‌رود و پس از مدتی، نایب‌رئیس و عضو هیئت‌مدیره شرکت راهکارهای هوشمند سپهر می‌شود که یکی از زیرمجموعه‌های بانک صادرات است و نئوبانک و بانکداری شرکتی و برخی پروژه‌های توسعه‌ای بانک صادرات را انجام می‌دهد.
همان زمان، شرکت آسیاتک پروژه‌های بزرگ و برنامه بلندمدتی در زمینه TSP داشت و دنبال شخصی می‌گشتند که تجربه فعالیت بانکی، پرداختی، زیرساختی و آی‌تی را به‌طور هم‌زمان داشته باشد: «بنا به دعوت آقای دکتر یوسفی‌زاده به آسیاتک پیوستم زیرا قبلاً در فرادیس البرز و هلدینگ راهبر نیز تجربه فعالیت در حوزه TSP را داشتم. یکی از دلایل انتخاب تیس شخص آقای یوسفی‌زاده، یکی از بازیگران فعال صنعت تلکام، و نگاه کسب‌وکاری ایشان بود. درنهایت از اوایل آذرماه 1401 در شرکت داده‌پردازی معتمد تیس مشغول به کار شدم. کسب مجوز و شروع فعالیت تیس هم‌زمان با ورود من اتفاق افتاد.»
هم‌زمان با صدور مجوز «شرکت‌های معتمد مالیاتی»، شرکت تیس نیز با عمده سهامداری آسیاتک، به‌عنوان بزرگ‌ترین اپراتور اینترنت و دیتاسنتر کشور، همراه با شرکت ساختارهای اطلاع‌رسانی نوین‌گستر (گروه سان)، یعنی یکی از بازیگران اصلی بیگ‌دیتا، هوش مصنوعی و fraud detection در آذرماه 1401 تشکیل می‌شود: «دلیل اصلی شکل‌گیری شرکت، پاسخ به تقاضا برای فرایند تحول دیجیتال در ساختار مالیاتی کشور بود که براساس قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مؤدیان مصوب مهر 1398 مجلس است. تیس به‌عنوان معتمد نوع اول سازمان امور مالیاتی و تدوین‌گر اجرایی قانون، در فرایند تحول دیجیتال و عبور از مالیات‌ستانی توافقی به مالیات‌ستانی هوشمند شروع به فعالیت کرد.»
تاکنون 7 شرکت معتمد مالیاتی مجوز فعالیت در کشور دریافت کرده‌اند که 6 تا از آنها دارای مجوز نوع 1 و یکی نیز دارای مجوز نوع 2 و 3 است: «اگر بخواهم تعریفی کوتاه از هریک از این مجوزها داشته باشم باید بگویم که مجوز نوع اول مربوط به صدور، نگهداری، ارسال و پشتیبانی صورت‌حساب‌های الکترونیک است و مجوز نوع 2 مربوط به آموزش و مجوز نوع 3 نیز مرتبط با مشاوره‌های مالیاتی-فنی و تهیه اظهارنامه و… است. ضمن اینکه طی نامه‌ای درخواست دریافت مجوز معتمدهای مالیاتی نوع ۲ و ۳ را نیز داده‌ایم.»
پیشرو و کاربرمحوریم
بیشترین تمرکز تیس در یک سال فعالیتش، بر ارائه خدمات چندسطحی بوده و از ابتدای کار خود نیز خدماتش را در 7 کانال متنوع ارائه کرده است: «راهکارهای ما برای ارسال کل اقلام اطلاعاتی صورت‌حساب‌های فروش مؤدیان و فعالان اقتصادی است که به‌صورت الکترونیک به سامانه مؤدیان می‌رود. پلتفرم تیس یک پایانه فروشگاهی صورت‌حساب الکترونیک تلقی می‌شود که هم به صورت web-form، هم در قالب CSV و اکسل و همچنین به شکل گزارش‌گیری خودکار می‌تواند ارتباط با پایگاه داده، وب‌سرویس و ای‌پی‌آی را فراهم سازد و در مسیر یک سال اخیر نیز متأثر از تحولات قانون بودیم.»
با توجه به صحبت‌های مدیرعامل تیس، این شرکت طی یک سال گذشته، بالغ بر 200 میلیون ارسال صورت‌حساب الکترونیکی را انجام داده است و بیش از 11000 شخص حقیقی و حقوقی تیس را به‌عنوان معتمد خود در سامانه مؤدیان انتخاب کرده‌اند: «به‌جرئت می‌توانم بگویم که تیس با اختلاف بالا در این حوزه کسب‌وکاری پیشرو است.»
سرمایه‌های انسانی تیس را نیز 61 نفر تشکیل می‌دهند که 35 نفر آنها، نه در جایگاه اپراتور یا پاسخگو بلکه به‌عنوان کارشناس موفقیت مشتری شناخته می‌شوند: «35 نفر پاسخگوی حوزه‌های فنی و مالیاتی‌اند و روزانه بیش از 1000 تماس مؤدیان را برای مشتریان تبدیل به تجربه‌ای موفق می‌کنند. در حوزه سرمایه انسانی تأکید ما بر جذب و آموزش کارشناسان موفقیت مشتری است. موفقیت مشتری به شما کمک می‌کند میزان رضایت و نرخ حفظ مشتری را افزایش دهید و بنابراین، به دنبال آن، درآمد و وفاداری مشتری هم افزایش می‌یابد.
موفقیت مشتری، ارتباط بسیار نزدیکی با پشتیبانی مشتری دارد تا رضایت مشتری را به سطح بعدی برساند. پشتیبانی مشتری روی کار فعالانه در خط مقدم متمرکز است و به سؤال‌های مشتری، مسائل و درخواست‌های مشتری از طریق تلفن، ایمیل، چت زنده و رسانه‌های اجتماعی پاسخ می‌دهد. پشتیبانی، یعنی عملکردی که طی آن هنگامی که مشتریان مشکلات خود را مطرح می‌کنند، آنها را حل کند. درواقع پشتیبانی مشتری بخشی از موفقیت مشتری است و موفقیت مشتری، منجر به موفقیت در کسب‌وکار می‌شود و رضایت و وفاداری مشتری را نیز افزایش می‌دهد. با کمک واقعی که منجر به موفقیت مشتریان می‌شود، آنها به بزرگ‌ترین ترویج‌کننده و طرفدار شما تبدیل می‌شوند. موفقیت مشتری به میزان درآمد شما نیز ربط دارد، زیرا به شما کمک می‌کند نرخ ریزش مشتری را پایین بیاورید، میزان تمدید و رضایت مشتری را بالا ببرید و بنابراین بتوانید درآمد خود را افزایش دهید.»
ایرانسل، تپسی، 16 بانک ازجمله بانک تجارت، بانک اقتصاد نوین، بانک پاسارگاد و…، 85 کارگزاری کشور مانند آگاه و مفید، بیمه ایران، بیمه ملت، سازمان صداوسیما و دیگر سازمان‌های بزرگ همراهان فعلی سامانه هوشمند مؤدیان تیس هستند: «ما یک پورتفوی متنوع از مؤدیان را تحت پوشش درآورده‌ایم و فقط روی یک حوزه خاص متمرکز نشده‌ایم. تمام صنایع در حوزه‌های مختلف، هدف بازاریابی ما برای اتصال به سامانه مؤدیان بوده‌اند و به همین دلیل تنوع زیادی در مؤدیان خود داریم.»
تیس سومین شرکتی است که به‌عنوان معتمد نوع اول در کشور مجوز گرفته و فعالیت می‌کند. طبق توضیحات پناهی، آنها سعی کرده‌اند مقوله ارسال را با روش‌های به‌روز بر بستر فناوری اطلاعات و با مشاوره‌گرفتن از افراد درگیر و کاربران نهایی که شامل بخش‌های مالی و اعضای هیئت‌مدیره، مدیران عامل، معاونان، مدیران، کارشناسان و مشاوران امور مالی و مالیاتی می‌شود، طراحی و به‌روزرسانی کنند. درواقع، تیس رویکردی کاربرمحور دارد و سعی کرده سرویس‌ها و راهکارهایش را براساس نیاز کاربران نهایی خود طراحی و اجرا کند: «اتصال سریع و آسان مؤدیان و سهولت در ارسال اطلاعات و صرفه‌جویی در وقت آنها برای تیس هدفی کلیدی است. ما بر این باوریم که هر مؤدی، فارغ از زیرساخت‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری که در اختیار دارد باید بتواند از روش‌های متنوع ارسال بهره‌مند باشد و تکالیف قانونی خود را به‌راحتی اجرا کند.»
بازوی اجرایی سازمان امور مالیاتی
تیس ذیل ماده 26 «قانون پایانه‌های فروشگاهی» به‌عنوان معتمد نوع اول و تسهیلگر اجرای قانون برای سازمان امور مالیاتی فعالیت می‌کند: «طبق این ماده، سازمان امور مالیاتی می‌تواند جهت حصول اطمینان از عملکرد صحیح مؤدیان در زمینه صدور صورت‌حساب الکترونیک و ثبت دقیق معاملات در سامانه و همچنین اطمینان از انجام تکالیف قانونی توسط مؤدیان، به شرکت‌های معتمد مالیاتی مجوز فعالیت بدهد. شرکت‌های دارای مجوز نوع اول، خدماتی مثل صدور، جمع‌آوری، نگهداری و ارسال صورت‌حساب الکترونیکی به سازمان مالیاتی و نظارت بر عملکرد مؤدیان را به‌خوبی انجام می‌دهند. ما بازوی اجرایی این تحول عظیم هستیم.»
پناهی بیان می‌کند که این شرکت بازوی اجرایی سازمان امور مالیاتی است و کمک می‌کند تا این سازمان در افق کوتاه و بلندمدت خود به لحاظ دیجیتالی متحول شود و به سمت یک نظام مالیاتی هوشمند حرکت کند. درواقع این شرکت بستری امن برای کسب‌وکارها فراهم کرده است تا به عموم برای پیوستن به این طرح کمک کند. مدیرعامل شرکت تیس با بیان اینکه باید پذیرفت که مالیات، بر زندگی تمام شهروندان اثر دارد و از زمان تولد اشخاص، بر کیفیت زندگی ایشان تأثیرگذار خواهد بود، درباره رفتن به سمت مالیات هوشمند می‌گوید:
«اکنون هیچ اقتصاد فعالی در دنیا نمی‌یابید که بر بستر مالیات هوشمند سوار نباشد. قانونی که از سال ۱۳۹۸ تدوین شده، با پایش قوانین حقوقی 17 کشور تدوین شده است. بخش بزرگی از فعالان اقتصادی در ابعاد مختلف، به تدوین قانون کمک کرده‌اند. تاکنون نیز 63000 شخص حقوقی به سامانه مؤدیان متصل شده‌اند و به‌تدریج، تمام فرایندهای معاملات خود را از طریق سامانه مؤدیان انجام می‌دهند. در افق کوتاه‌مدت، تا پایان سال 1403، بیش از 80درصد از اشخاص حقوقی فعال و بخشی از اصناف کشور، باید تمام فرایندهای فروش خود را از طریق سامانه مؤدیان انجام بدهند.»
طبق توضیحات مدیرعامل تیس، درواقع این قانون برای شفاف‌سازی ساختار معاملات تجاری و مالیاتی کشور، با الگوبرداری از دنیا شکل گرفته است: «قانون‌گذار برای اجرای قانون پایانه‌های فروشگاهی، بازه زمانی معینی را پیش‌بینی کرده است. چند روز پیش نیز یک لایحه تبدیل در مجلس تصویب و به قانون اضافه شد. برای اجرای «قانون بخشودگی و معافیت‌ها» دو بازه زمانی در نظر گرفته شده تا دوره گذار را سپری کنیم. درواقع تا پایان سال 1405، تمام اشخاص حقیقی و حقوقی، تمام معاملات خود را از طریق سامانه مؤدیان پیش می‌برند.»
لزوم شکل‌گیری مشوق‌های پرداخت مالیات
ارائه خدمات مربوط به قانون پایانه‌های فروشگاهی توسط شرکت‌هایی مانند تیس در کشور مبحث جدیدی است؛ بنابراین چالش‌های جدیدی نیز در این حوزه وجود دارد. او درباره این چالش‌ها بیان می‌کند: «تحول دیجیتال فرایندی دائمی و عملیاتی تمام‌نشدنی است که با یادگیری تدریجی به بلوغ می‌رسد. سازمان امور مالیاتی و حاکمیت نیز عزمی جدی در عبور از دوره گذار دارند. از دید بزرگان و صاحب‌نظران، قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه‌های مؤدیان، قانونی همه‌شمول به شمار می‌رود که نقش مهمی در فرایند تحول از دولت سنتی به دولت دیجیتال و هوشمند ایفا می‌کند. هرچقدر به سمت مکانیزه شدن و هوشمندسازی پیش برویم و دخالت انسان و سلیقه انسانی در تعیین و اخذ مالیات کاهش پیدا کند، عدالت در مالیات‌ستانی بیشتر تحقق می‌یابد.»
به نظر پناهی، بزرگ‌ترین چالش رگولاتوری این حوزه نیز مربوط به فرهنگ‌سازی و شفافیت است: «قانون پایانه‌های فروشگاهی سرشار از گشایش برای اشخاص حقیقی است و در صورتی که فرهنگ عمل به این قانون برساخت شود، اصناف نیز به آن خواهند پیوست. درواقع، اصلی‌ترین چالش رگولاتور با اصناف، برساخت فرهنگ است و باید آگاهی عمومی اصناف نسبت به مزایای استفاده از این قانون بیشتر شود.
در جلسات مختلف نیز پیشنهاد داده‌ایم که به همان اندازه که در دریافت مالیات‌ها شفافیت داریم؛ سامانه مشابهی نیز برای شفاف‌سازی مخارج بسازیم. این کار طی کردن دوره گذار را تسهیل می‌کند و به مردم نشان می‌دهد که هر مبلغی برای مالیات می‌پردازند صرف خود آنها می‌شود.»
به بیان دیگر وقتی مردم بدانند مالیات در کجا خرج می‌شود و چه تأثیری بر زندگی آنها می‌گذارد؛ کدام پروژه‌های عمرانی و کدام جاده‌ها را پیش می‌برد و کدام حوزه‌های سلامت را ارتقا می‌دهد، رغبت بیشتری به همراهی نشان خواهند داد: «روش خرج‌کرد مالیات باید در یک سامانه به مردم نشان داده شود تا مشوق پرداخت مالیات باشد.»
همدلی و هم‌افزایی ضروری است
همراهی با رقبای قوی، قطعاً باعث رشد هر کسب‌وکاری می‌شود. او در پاسخ به این سؤال که آیا برنامه‌ای برای همکاری با رقبای خود دارند یا نه، می‌گوید: «ما هر دو هفته یا یک ماه، مدیرعامل‌های شرکت‌های TSP را گرد هم می‌آوریم تا به بحث و تبادل پیرامون سیاست‌گذاری و ارتقای کسب‌وکارمان بپردازیم. چندین سیاست‌گذاری و پیشنهاد را با همدیگر صورت‌بندی می‌کنیم و به سازمان امور مالیاتی منتقل می‌کنیم. هم‌افزایی و همدلی در میان شرکت‌های TSP به‌وضوح قابل مشاهده است. عملکرد خوب ما کمک مؤثری به اجرای قانون خواهد کرد. همدلی و هم‌افزایی در صنعت ما ضروری به نظر می‌رسد و ما نیز درصدد تحقق این موضوعیم.»
هوشمندسازی نظام مالیاتی، عدالت مالیاتی را به دنبال دارد
پناهی بر این عقیده است که حاکمیت داده عنصر اصلی استقرار نظام‌های مالیاتی هوشمند و پیش‌شرط اصلی دستیابی به اهدافی مانند مبارزه با فرار مالیاتی و اجرای عدالت است. طبق صحبت‌های او، استفاده مؤثر و ضابطه‌مند از داده‌های منسجم و قانونی، تقویت بانک‌های اطلاعاتی، غنی‌سازی و پالایش اطلاعات مربوط به فعالیت‌های اقتصادی و تراکنش‌های مالی اشخاص و فعالان اقتصادی با استفاده از ظرفیت‌های پیش‌بینی‌شده در قانون و تقویت و توسعه زیرساخت‌های فنی لازم، گسترش و استیلای حاکمیت داده را محقق می‌کند. اگر چنین اتفاقی بیفتد، می‌توان به کاهش حداکثری مالیات‌گریزی و اجرای عدالت مالیاتی امیدوار بود.
او در این خصوص توضیح می‌دهد: «حاکمیت داده مجموعه‌ای از مفاهیم، اصل، قواعد، فرایندها و ابزارهای صیانت از کیفیت، سازگاری، امنیت و قابل استفاده بودن داده‌ها به شمار می‌رود و در حوزه کار ما، سازمان امور مالیاتی از این داده‌ها استفاده می‌کند. بیگ‌دیتا نیز در حوزه‌های مختلف، در تصمیم‌گیری‌های کلان و استراتژیک کشور در همه حوزه‌ها کاربرد دارد. در تمام چرخه عمر کالا و خدمات و معاملات کشور، حاکمیت داده حائز اهمیت است.
از زمان تولید هر داده تا انقضای آن، وظیفه حاکمیت این است که داده‌های باکیفیت و سازگار با یکدیگر، به‌راحتی در اختیار تمام ذی‌نفعان قرار گیرد. شرکت‌های اعتبارسنجی، بانک‌ها و بانک مرکزی نیز ازجمله همین ذی‌نفعان هستند. در حال حاضر، شرکت‌های اعتبارسنجی بسیار فعال شده‌اند، اما متأسفانه دیتای آنها فقط به آمار چک‌های برگشتی و وام‌های سررسید شده محدود می‌شود. سازمان امور مالیاتی در رأس هرم مالیاتی کشور باید به این اطمینان برسد که داده‌های موجود در چرخه دادوستد، به شکلی امن و منطبق با قوانین و چهارچوب‌های حاکمیتی به کار گرفته می‌شوند.
حفظ امنیت داده و حریم خصوصی و اطمینان از هماهنگی با مقررات بالادستی نیز حائز اهمیت است. مدرن‌سازی و هوشمندسازی نظام مالیاتی، در عین افزایش درآمدهای مالیاتی کشور، شفافیت و عدالت مالیاتی را به دنبال خواهد داشت.»
شرکت‌هایی مانند «تیس» نقش روشنی در تسهیلگری اجرای قوانین مالیاتی دارند. پناهی در این باره می‌گوید: «ما داده‌ها را از مبدأ استانداردسازی می‌کنیم. فرهنگ‌سازی، آموزش و توانمندسازی مؤدیان و فعالان اقتصادی نیز در حال انجام است. تاکنون بخش عمده مؤدیان بزرگ کشور با قوانین موجود همراه شده‌اند؛ بانک‌ها، اپراتورهای بزرگ، کارگزاری‌ها و… ازاین جمله‌اند.»
اصناف؛ بزرگ‌ترین هدف سال ۱۴۰۳
تا پایان سال ۱۴۰۲ نسخه جدید پلتفرم تیس با پنج سطح برای مؤدیان شکل خواهد گرفت و مبنای طراحی جدید این پلتفرم نیز بازخورد تمام مؤدیانشان بوده که شامل تحلیل 98000 تماس و بازخورد است: «علاوه‌بر این، تا پایان سال جاری، از هوش مصنوعی نیز برای پشتیبانی مشتریان کمک خواهیم گرفت. هوش مصنوعی، در لایه اول، با متن و صدا پاسخگوی مؤدیان مختلف خواهد بود.
درباره راهکار سخت‌افزاری و نرم‌افزاری نیز آماده ارائه این محصول به مؤدیان هستیم و محصول کاملاً نیاز مؤدیان را پوشش خواهد داد و تمامی تست‌ها را با موفقیت پشت سر گذاشته است. ضمن اینکه راهکار ما برای اشخاص حقیقی و اصناف نیز از ابتدای دی‌ماه 1402 هم‌زمان با ورود این فعالان اقتصادی در دسترس خواهد بود. بزرگ‌ترین هدفی که برای سال 1403 داریم نیز اصناف هستند.»
جذب سرمایه انسانی، آموزش و فرهنگ‌سازی
مدیرعامل شرکت تیس، با پرهیز از واژه «منابع انسانی»، نگهداری از «سرمایه انسانی» را مهم‌ترین چالش کنونی این شرکت قلمداد می‌کند: «این چالش در بخش فنی بیشترین نمود را دارد. با توجه به دستمزدهایی که در خارج از کشور به چنین نیروهایی پیشنهاد می‌شود؛ جذب آنها دشوار است. ما سعی داریم با ایجاد محیط مفرح و شاد و راحت و ارائه مزایای جانبی زمینه جذب و ماندگاری این سرمایه‌ها را فراهم آوریم.
آموزش و فرهنگ‌سازی، به‌ویژه در حوزه قوانین، خاصه در حوزه اصناف، چالش دوم ما به شمار می‌رود. شناساندن ظرفیت‌های قانون به اصناف دشوار به نظر می‌رسد؛ چه از سمت سازمان و چه شرکت‌های معتمد؛ کم‌کاری‌هایی در این زمینه می‌بینیم که در حال رفع آن هستیم.»
در ابتدای اجرای هر قانون، بروز چالش‌های پیش‌بینی‌نشده، امری طبیعی به نظر می‌رسد: «ما در حوزه پرچالشی کار می‌کنیم؛ حوزه‌ای دربرگیرنده توانمندسازی اشخاص حقیقی و حقوقی در کار سیستمی و تحول از بخش سنتی به دیجیتال و تبدیل این فرایند به ساختار هوشمند و کارآمد و همچنین استانداردسازی و فرهنگ‌سازی برای مؤدیان. شرکت‌های معتمد مالیاتی نیز درگیر چالش‌های متفاوت‌تری‌اند، اگر بخواهیم به‌ترتیب به چالش‌ها پاسخ دهیم، ابتدا بخش فنی سامانه مؤدیان را باید در نظر بگیریم که می‌بایست به فرایند تثبیت برسد که انصافاً طی یک سال پس از اجرای قانون، رشد بسیار محسوسی در حوزه فنی سازمان داشته است. به‌طور مثال به‌روزرسانی‌های متعدد سامانه را در نظر بگیرید: معتمد هرلحظه باید آماده تغییرات کوچک تا بنیادین باشد و بعد همین به‌روزرسانی را برای مؤدیان نیز انجام دهد و این یعنی حجم عملیات به دلیل تغییرات بسیار بالاست.»
چالش بعدی برای تیس نوآوری و ارائه راهکار است: «ما می‌خواهیم در توانمندسازی اشخاص حقیقی و حقوقی نقش مثبتی داشته باشیم، پس در بخش طراحی راهکارهای تسهیلگری فعالیم و در این حوزه سرمایه‌گذاری خوبی کرده‌ایم و برنامه‌های بزرگی داریم و عمدتاً هم به دنبال آسان‌سازی این فرایند و ایجاد اعتماد عمومی از طریق راهکارهای خودمان هستیم. ما در مقاطع زمانی پیش رو با رونمایی از چند محصول به پیشواز فراخوان‌های بزرگ خواهیم رفت.»
با عنایت به اینکه وظیفه شرکت معتمد نوع اول، نکات اجرایی، بخش‌های خاص و ارسال صورت‌حساب الکترونیکی است، تیس تلاش کرده در زمینه فرهنگ‌سازی و آموزش نکات اجرایی قانون، در فضای مجازی برای مؤدیان آموزش‌هایی کاربردی منتشر، و آموزش‌های حضوری و وبینارهای متعددی برگزار کند: «در این حوزه نیز همچون ارسال صورت‌حساب پیشروایم و فوق‌العاده عمل کرده‌ایم؛ به‌طوری که وقتی فراخوان آموزش می‌دهیم در کمتر از 24 ساعت ظرفیت ما تکمیل می‌شود و از این اعتماد مؤدیان سپاسگزاریم.
همان‌طور که گفتم ما در ابتدای کار اجرای قانونیم و عمده چالش‌های این مسیر ناشناخته‌اند، ولی این‌طور به نظر می‌رسد که چالش اصلی این حوزه همان برساخت فرهنگی است که مطرح شد. توجه داشته باشید که قانون‌گذار شرکت‌های معتمد را رابط اجرایی بین قانون و بخش خصوصی و تسهیلگر اجرای قانون می‌شناسد تا مؤدیان به سمت اجرای آسان تکالیف قانونی هدایت شوند. ما نیز درصدد تحقق بخشیدن به همین هدف هستیم گرچه ممکن است چالش‌هایی نیز در این مسیر داشته باشیم.»
ورود به حوزه سخت‌افزار در سال ۱۴۰۳
پناهی می‌گوید که تیس در حال حاضر یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های معتمد مالیاتی نوع اول در کشور است و این روزها، بخشی از کار آنها اتصال مؤدیان و شرکت‌ها به خدمات نرم‌افزاری و فنی است و در بخشی دیگر فرایندهای آموزشی و فرهنگی را در دست انجام دارند: «علاوه‌بر اینها این روزها در حال توسعه محصولات جدید نیز هستیم؛ چندین محتوای آموزشی، ویدئویی و متنی نیز برای تسهیل اجرای قانون در حال تولید داریم. وظیفه ما به‌عنوان یک معتمد، فراهم کردن شرایط ارسال آسان اطلاعات با راهکارهای نرم‌افزاری و سخت‌افزاری هوشمند است تا افراد بتوانند با کمترین دغدغه تأمین زیرساخت سخت‌افزاری و نرم‌افزاری، از کانال‌های مختلف اقدام به ارسال اطلاعات کنند. برنامه‌ریزی استراتژیک ما هدفمند و قدرتمند است و مطمئنیم که تا پایان سال 1403 به تحقق می‌رسد.»
او پیش‌بینی می‌کند که تیس تا پایان سال 1403 به بلوغ نسبی در حوزه سخت‌افزار و نرم‌افزار برسد و تا آن‌موقع، هم حاکمیت و سازمان، هم شرکت‌های معتمد و مؤدیان حقیقی و حقوقی به آگاهی و هماهنگی بهتری خواهند رسید و چالش‌های تیس نیز کمرنگ‌تر می‌شود: «سازمان امور مالیاتی که رگولاتور این حوزه است نیز تا آن زمان به سمت بلوغ می‌رود و معتمدین به‌تدریج در توسعه کسب‌وکار خود به پایداری می‌رسند. درنتیجه تا پایان سال ۱۴۰۳ به بلوغ خوبی در این حوزه در کشور می‌رسیم.»
یکی از برنامه‌های سال 1403 تیس ورود به حوزه سخت‌افزار، به‌ویژه دستگاه‌های کارت‌خوان اندرویدی و صندوق‌های فروشگاهی است: «امیدواریم طی یک ماه آینده، راهکار اصناف تیس را رونمایی کنیم که پلتفرمی چندوجهی به شمار می‌رود. اکوسیستمی نیز پیاده کرده‌ایم که هم در بستر وب، هم اپلیکیشن موبایلی و هم اپلیکیشنی که روی کارت‌خوان‌های اندرویدی سوار می‌شود، پکیج کامل مالیاتی را همراه با سیستم‌های پرداخت، حسابداری، نرم‌افزار فروشگاهی و اتصال به سامانه مؤدیان در اختیار می‌گذارد.
بدین ترتیب، تمام درخواست‌ها و نیازهای صنف‌ها پوشش داده خواهد شد.» طبق قرارداد تیس با سه پی‌اس‌پی بزرگ کشور، قرار است تیس تا پایان سال 1403 حداقل 40.000 دستگاه کارت‌خوان اندرویدی متصل به سامانه مؤدیان را وارد صنعت کند. در پایان، یوسف پناهی درباره چشم‌انداز تیس می‌گوید: «شرکت تیس در چشم‌انداز خود معتمدی است که به بهترین وجه زیرساخت و راهکار لازم، خدمات لازم و نیازهای مؤدیان را شناسایی و برآورده می‌کند و فرایند تحول نظام مالیاتی را سرعت می‌بخشد و به مؤدیان و فعالان این قدرت را می‌دهد که تکالیف مقرر خود را در قانون به بهترین شکل انجام دهند. پس سعی داریم که رضایت مؤدیان را در ارائه خدمات در تمام وجوه ممکن کسب کنیم و بهترین، اولین و بزرگ‌ترین باشیم.»
