توسعه بانکداری دیجیتال در زنجیره‌های کشاورزی
گفت‌وگو با مصطفی امینی، مدیرعامل و عضو هیئت‌مدیره گسترش فناوری‌های نوین بانک کشاورزی درباره اولویت‌های راهبردی این هلدینگ در سال جدید
عکس: نسیم اعتمادی
عصر تراکنش ۷۹ و ۸۰ / شرکت گسترش فناوری‌های نوین و شرکت‌های تابعه آن بازوهای فناوری اطلاعات بانک کشاورزی هستند که در سال 1402 تمرکز اصلی آنها روی پایدارسازی خدمات پایه بانکی غیرحضوری و ارائه خدمات بانکداری دیجیتال برای زنجیره‌های تأمین کشاورزی بوده است. به گفته مدیرعامل این شرکت، در یک سال گذشته روی موضوعاتی ازجمله سوپراپلیکیشن باران، مجهز به خدمات افتتاح حساب غیرحضوری، احراز هویت غیرحضوری، چک الکترونیکی، سفته الکترونیکی، انتقال وجه هوشمند و ارائه تسهیلات غیرحضوری و همچنین پلتفرم تأمین مالی کشاورزی قراردادی، پلتفرم کیف پول دیجیتال (پلتفرم نوینکست) و پلتفرم مدیریت زنجیره‌های تأمین کشاورزی (پلتفرم پالیز) و تأمین مالی این زنجیره‌ها متمرکز بودند و آنها را عملیاتی کرده‌اند. در گفت‌وگو با مصطفی امینی، مدیرعامل شرکت گسترش فناوری‌های نوین، به عملکرد این شرکت در سال ۱۴۰۲ و برنامه‌هایشان در سال آینده پرداختیم.
کشاورزی قراردادی
مصطفی امینی، مدیرعامل شرکت گسترش فناوری‌های نوین بانک کشاورزی ابتدا درباره محصولات استراتژیکی که این شرکت در سال 1402 تولید کرده، صحبت می‌کند و می‌گوید: «یکی از این محصولات مهم پلتفرم تأمین مالی کشاورزی قراردادی است. کشاورزی قراردادی سازکاری است که یک بنگاه اقتصادی کشاورزی می‌تواند با قرار گرفتن در آن اعتبار خود را در اکوسیستم کشاورزی کشور اعم از بانک کشاورزی، صندوق بیمه کشاورزی، شرکت بازرگانی دولتی ایران و سایر بازیگران بچرخاند و عرضه محصول خود را راحت‌تر کند. همچنین در سال ۱۴۰۲ روی حوزه‌های دیگری همچون ارتقای زیرساخت‌های سخت‌افزاری و تأمین برق و بهینه‌سازی زیرساخت‌های پردازشی و داده‌ای سامانه بانکداری متمرکز مهرگستر اقدامات مؤثری انجام داده‌ایم.»
امینی در تشریح فرایندها و بازیگران کشاورزی قراردادی در کشور نیز می‌گوید که در این فضا بانک کشاورزی به‌عنوان تأمین‌کننده مالی، اعتبارسنج و رکن ضامن ایفای نقش می‌کند. درواقع این بانک ضامن کالاهای اساسی است که قرار است از مردم پیش‌خرید و سفارش کشت آن داده شود. او توضیح می‌دهد: «مثلاً دولت متعهد به افزایش تولیدات و ذخایر گندم شده و به این منظور باید گندم بیشتری از کشاورزان بخرد.
در اینجا نقش ضامن (بانک کشاورزی) این است که با کشاورز و سایر بازیگران زنجیره ارزش گندم وارد تعاملات اعتباری و تضمینی شود. این بازیگران درکل می‌توانند سازمان‌هایی مانند وزارت جهاد کشاورزی یا شرکت بازرگانی دولتی ایران و صندوق بیمه کشاورزی و شرکت همراه اول باشند. شرکت گسترش نیز در این فضا سه نقش اصلی ایفا می‌کند: 1) تأمین پلتفرم‌های مدیریت تضمین؛ 2) پلتفرم مدیریت اعتبارسنجی کشاورزان و 3) پلتفرم مدیریت اعتبارات و تسهیلات. طرح «کشاورزی قراردادی» پلی است میان بانکداری دیجیتال و کشاورزی دیجیتال که به خلق فضایی جدید منتهی شده و به نظر ما آینده روشنی دارد.»
پلتفرم تجارت الکترونیک خدمات و محصولات کشاورزی
شرکت گسترش فناوری‌های نوین در یک سال گذشته اقداماتی را نیز در حوزه تجارت الکترونیک کشاورزی انجام داده است. به گفته امینی، پلتفرم تجارت الکترونیک خدمات و محصولات کشاورزی با نام «پالیزمارکت» پلتفرمی است که در این سال عملیاتی شد: «پالیزمارکت این امکان را در اختیار فعالان صنعت کشاورزی قرار می‌دهد که فرصت‌های شغلی، خدمات و محصولات کشاورزی خود را به‌صورت نقدی و غیرنقدی عرضه کنند و از طرف دیگر نیاز خود را هم تأمین کنند. پالیزمارکت نیز در راستای توسعه زنجیره‌های ارزش کشاورزی قرار می‌گیرد.»
سوپراپلیکیشن باران
توسعه سوپراپلیکیشن باران در حوزه بانکداری خرد نیز یکی دیگر از دستاوردهای این شرکت در سال ۱۴۰۲ است. به گفته مدیرعامل شرکت گسترش فناوری‌های نوین، این سوپراپلیکیشن، پلتفرم بانکداری خرد بانک کشاورزی است و می‌تواند علاوه‌بر خدمات بانکی، خدمات فرابانکی نیز ارائه دهد: «این سوپراپلیکیشن برای ارائه خدمت به مشتریان خرد طراحی و تولید شده و در حوزه B2C مشغول به کار است. دامدارها، مرغدارها، دام‌پرورها، کشاورزها، زنبوردارها و سایر افراد فعال در حوزه کشاورزی می‌توانند به‌صورت روزمره طیفی از نیازهای مالی و غیرمالی‌شان را با باران برطرف کنند. ما این سوپراپلیکیشن را از این جهت «باران» نامیدیم که بین باران و کشاورزی قرابتی مفهومی وجود دارد و از طرف دیگر باران خلاصه‌شده عبارت بانکداری آنلاین، روان و آسان است.»
پلتفرم ارائه تسهیلات غیرحضوری بانک کشاورزی
پلتفرم «آسان»، در سال 1402 در حوزه ارائه تسهیلات غیرحضوری راه‌اندازی شد. طبق صحبت‌های امینی، این سامانه علاوه‌بر یکپارچگی کامل با سامانه مدیریت اعتبارات و سامانه بانکداری متمرکز بانک کشاورزی، قابلیت ارائه تسهیلات به‌صورت نیمه‌حضوری (با یک بار حضور در شعبه) و ارائه تسهیلات به‌صورت کاملاً غیرحضوری مبتنی بر امضای دیجیتال را دارد. او توضیح می‌دهد: «روند رشد استفاده از این سامانه یکی از داستان‌های موفقیت بانک کشاورزی است. در سال 1403 قابلیت‌های جدیدی در زمینه تضامین دیجیتالی به این پلتفرم افزوده خواهد شد. به‌عنوان نمونه از آنجایی که در سال 1402 چک الکترونیک بانک کشاورزی (تحت عنوان چابک) و سفته الکترونیک بانک کشاورزی راه‌اندازی شدند، در سال 1403 این قابلیت‌ها به‌عنوان تضامین جدید به سامانه آسان افزوده خواهند شد.»
کیف پول دیجیتال نوینکست
بنا بر صحبت‌های مدیرعامل گسترش فناوری‌های نوین، این شرکت در سالی که گذشت روی مباحثی نظیر کیف پول دیجیتال، کیف ریال دیجیتال، کارت‌های نوین بانکی، اسناد تجاری دیجیتال و اوراق تعهدی دیجیتال، پلتفرم‌های تحلیل اطلاعات کشاورزی، بانکداری باز و بانکداری API نیز متمرکز بوده است.
او در این باره توضیح می‌دهد: «در همین راستا اوراق گام، اوراق گواهی سپرده خاص و اوراق گواهی سپرده عام مبتنی بر سامانه سیمای 2 و سامانه جامع صندوق توسعه ملی ایران را ایجاد کردیم. کیف پول نوینکست نیز ازجمله دستاوردهای تیم شرکت بوده که علاوه‌بر مجهز بودن به ابزارهای اعتباری و تسهیلاتی، ابزارهای تعهدی زیرخطی نیز دارد.»
آداکارت و پلتفرم هوشیار
یکی دیگر از دستاوردهای تیم شرکت گسترش فناوری‌های نوین در سال ۱۴۰۲، راه‌اندازی پلتفرم سفارش و خرید کارت هدیه و بن‌کارت سازمانی تحت عنوان «آداکارت» بوده است. به گفته امینی، در پلتفرم آداکارت افراد می‌توانند از امکانات مربوط به کارت هدیه، بن‌کارت سازمانی مبتنی بر فناوری واقعیت افزوده بهره ببرند: «آخرین اقدام ما نیز به تمرکزمان روی سامانه‌های تحلیلی مربوط می‌شود؛ ازجمله «الماس» که یک سامانه تحلیل اطلاعات مکان‌محور کشاورزی است.»
توسعه سامانه کشف تقلب و مبارزه با پول‌شویی با نام «هوشیار» نیز از دیگر اقدامات این شرکت بوده است. او در این باره توضیح می‌دهد: «در سال 1403 ضمن توسعه قابلیت‌های جدید، این سامانه به الگوریتم‌های هوش مصنوعی نیز مجهز خواهد شد.»
از زنجیره‌های کشاورزی تا زنجیره‌های بورس
طبق صحبت‌های امینی، این شرکت برای سال ۱۴۰۳ برنامه دارد با تکیه بر ظرفیت‌های بانکداری باز بانک کشاورزی خدمات و محصولات متنوع و مشترک با ولث‌تک‌ها و پلتفرم‌های فین‌تکی فعال در بازار سرمایه ارائه دهد و با تعریف محصولات مشترک بین بورس و بانک به فعالیت‌هایش ادامه دهد. او می‌گوید: «علاوه‌بر این، روی بهره‌گیری از ظرفیت‌های بانکداری دیجیتال برای زنجیره‌های کشاورزی تمرکز ویژه خواهیم داشت.»
یکی از سامانه‌های راهبردی عملیاتی‌شده توسط شرکت گسترش فناوری‌های نوین، سامانه جامع صندوق توسعه ملی است. به گفته امینی، این سامانه اولین هسته متمرکز و تخصصی صندوق‌های سرمایه‌گذاری در کشور با اتصال به بیست بانک عامل، 3.100 شعبه و 4.900 کاربر فعال است. یکپارچه‌سازی بیشتر این سامانه با سامانه‌های بانک‌های عامل نقش مهمی در تسهیل اجرای مأموریت‌ها و بهبود تعاملات میان صندوق و بانک‌ها خواهد داشت. در همین راستا، این شرکت قصد دارد در سال 1403 با تکیه بر تفکر تحول دیجیتال و در راستای تبدیل شدن صندوق توسعه ملی به صندوق ثروت ملی، نسبت به ارتقای این سامانه به یک پلتفرم باز برای ذی‌نفعان اقدام کند. او با بیان این موضوع می‌گوید: «ارتقای این سامانه به یک پلتفرم باز موجب پررنگ‌تر شدن نقش رگولاتوری فناورانه و چابکی این صندوق برای انجام مأموریت‌های خود ازجمله تبدیل بخشی از عواید ناشی از فروش نفت و گاز، میعانات گازی و فرآورده‌های نفتی به ثروت‌های ماندگار، مولد و سرمایه‌های زاینده اقتصادی می‌شود.»
ارزش‌آفرینی بانکداری دیجیتال در زنجیره امنیت غذایی
امینی سپس درباره چالش‌های اختصاصی این هلدینگ در سال ۱۴۰۲ صحبت می‌کند: «ما باید به‌طور هم‌زمان هم زیرساخت‌های قدیمی‌مان را حفظ می‌کردیم، هم زیرساخت‌های مدرن می‌ساختیم و هم محصولات جدید ارائه می‌دادیم. مدیریت کردن این سه به‌صورت هم‌زمان کار دشواری بود که تیم شرکت گسترش از پس آن برآمد. این چالش وقتی در کنار کمبود سرمایه انسانی قرار می‌گرفت، وضعیت را پیچیده‌تر هم می‌کرد. به همین دلیل تصمیم گرفتیم در سال ۱۴۰۳ روی بهبود آیین‌نامه‌ها و فرایندهای جذب و نگهداشت سرمایه انسانی وقت بیشتری بگذاریم.»
امینی در پایان با تأکید بر اینکه مهم‌ترین وظیفه شرکت گسترش فناوری‌های نوین، حرکت در مسیر اولویت‌های بانک کشاورزی و تأمین پلتفرم‌های بانکداری دیجیتال برای زنجیره امنیت غذایی کشور است، عنوان می‌کند: «ما در سال 1403 به‌طور هماهنگ با اهداف راهبردی بانک کشاورزی، به سراغ مدل‌های جدید تأمین مالی در بخش کشاورزی مثل تأمین مالی جمعی خواهیم رفت و خدمات بانکداری دیجیتال بیشتری در زمینه زنجیره‌های جدید کشاورزی نیز ارائه خواهیم کرد.»
