روزی برای دنیای صفر و یک‌ها در تقویم خورشیدی
گفته‌ها و ناگفته‌هایی در اهمیت روز فناوری اطلاعات
عصر تراکنش ۵۹ / اوایل سال ۱۴۰۰ به پیشنهاد و همت سازمان نصر تهران، روز ۲۲ تیرماه، همزمان با زادروز دانشمند محمدبن موسی خوارزمی، طبق مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی به‌عنوان روز فناوری اطلاعات در تقویم کشور درج شد. خوارزمی اولین کسی بود که مبنای الگوریتمی را در جهان بنا نهاد و پلی ساخت تا در آینده رؤیای ساخت فناوری‌های نوین به واقعیت تبدیل شود. در اهمیت این روز و وضعیت فناوری اطلاعات در کشور سخن‌های فراوانی می‌توان گفت، اما آنچه بیش از همه در مقطع کنونی مشخص است، ضرورت‌یافتن توجه به فناوری و ساحت گسترده آن در زندگی است. امروز دیگر نمی‌توان پیوستگی زیستی فناوری اطلاعات را در زندگی روزمره نادیده گرفت و از طرفی همچنین نمی‌توان حدود توسعه‌‌ای فناوری را در ساخت دولت‌های جدید و توسعه صنعتی و تجاری کشورها در نظر نگرفت.
در واقع این روز یادآور اهمیت توجه به فناوری اطلاعات و ارتباطات به‌مثابه کالبدی برای توسعه روزافزون در ساختار خرد و کلان کشور است. در هر حال، در پاسداشت این روز این پرسش که فناوری اطلاعات در وضعیت کنونی کشور به کدام کالبد آراسته و ساخته می‌شود، پرسش مهمی است که با کلی‌گویی‌ها و تکرار کلیشه‌ها نمی‌توان به آن پاسخ گفت. فعالان این حوزه نیز معتقدند که باید در حوزه سیاست‌گذاری و تصمیم‌سازی تغییرات سازنده و متناسب با رشد اکوسیستم فناوری و نوآوری رقم بخورد.
در حال حاضر، اکوسیستم فناوری کشور نیازمند حرکت به سمت یک کالبد انسجام‌یافته در سایه حمایت‌های قانونی است و به نظر می‌رسد این مهم در حال حاضر به‌نوعی خواست اصلی اکوسیستم فناوری و نوآوری باشد. با این همه در روز فناوری ضمن پاسداشت زادروز خوارزمی و آموختن از محال‌اندیشی او، گمان می‌رود بتوان با رویکرد انتقادی به مسیر حرکت فناوری اطلاعات در کشور، قبل از آنکه زخم‌ها و آسیب‌ها و مشکلات کنونی به زخمی کاری و لاعلاج تبدیل شوند، چارهای برای آنان اندیشید و راهکارهایی برای برون‌رفت از چالش‌های کنونی با تکیه بر آرای جمعی و توجه به تغییر و تحولات فناوری در جهان یافت. در ادامه یادداشت‌هایی از تصمیم‌سازان و فعالان حوزه فناوری اطلاعات کشور را در رابطه با اهمیت روز ملی فناوری اطلاعات کشور می‌خوانید.
فناوری اطلاعات؛ از صف تا ستاد
مهران محرمیان، معاون فناوری‌های نوین بانک مرکزی
گسترش روزافزون دامنه اثرگذاری فناوری اطلاعات، این حوزه را بیش از پیش به یکی از دغدغه‌های اندیشمندان سایر حوزه‌ها و علوم تبدیل کرده است. زندگی بشر طی چند دهه اخیر به شکل اعجاب‌آوری تحت تأثیر پیشرفت فناوری اطلاعات قرار گرفته و همین دامن‌گستری باعث شده متفلسفان نیز بادقت و وسواس بیشتری به این مقوله نظر کنند. اگرچه بحث از فناوری در آثار فلاسفه و متکلمان قدیم نیز یافت می‌شود، اما این مقوله به‌خودی‌خود تا پیش از دوره معاصر هیچ‌گاه موضوعی فلسفی به‌شمار نرفته بود. شاید نخستین بارقه‌های توجه به فناوری را بتوان در اوایل قرن نوزدهم در آثار و سخنان برخی اندیشمندان سراغ گرفت که بدون شک این توجه نیز پاسخی به اهمیت و دامنه اثرگذاری فناوری در دوره انقلاب صنعتی بود. پس از آن اندیشمندان نحله هستی‌شناسی به فناوری به‌عنوان موضوعی فلسفی نگریستند و نگاهی عمیقاً فیلسوفانه به موضوعی به‌ظاهر غیرفلسفی داشتند تا نسبت میان فناوری و روح حاکم بر آن را در قالب مسئله‌ای وجودی بررسی کنند.
فناوری با پسوند «اطلاعات» نیز طی چند دهه اخیر، چه در حوزه فلسفی و چه در حوزه علم به همان دلایل در کانون توجه اندیشمندان متأخر قرار گرفته؛ چراکه اکنون هیچ‌یک از شئون زندگی انسان را نمی‌توان نام برد که در آن نشانی از فناوری اطلاعات و اثرات آن به چشم نخورد. بنابراین کاملاً بدیهی است که نگرش فلسفی به مقوله فناوری اطلاعات به یکی از دغدغه‌های اصلی اندیشمندان سایر علوم نیز بدل شده باشد.
در چنین شرایطی تعمق در اجزا، مقدمات، پیامدها و فرایندهایی که فناوری اطلاعات بر اساس آنها از چنین قدرت اثرگذاری و گسترش دامنه نفوذ در شئون زندگی انسان برخوردار شده، یکی از ضروری‌ترین مسائلی است که پرداخت به آن گریزناپذیر است؛ از جمله این موارد «دیتا» یا همان «داده» است؛ چراکه بیراه نیست اگر داده‌ها را نهاده‌های اولیه و شرط لازم برای تقویت و اثرگذاری فناوری اطلاعات دانست. در هرم دانش، این داده‌ها هستند که به اطلاعات و سپس به دانش تبدیل می‌شوند و هرچه این دانش تخصصی‌تر مورد پردازش قرار گیرد، خردمندی بیشتری به بار خواهد آورد. خردی که گزیده‌تر و تخصصی‌تر باشد، فوق خرد یا بصیرت را به وجود می‌آورد که بر اساس آن می‌توان یک سیستم را راه‌اندازی و مدیریت کرد.
بر همین اساس امروزه راهبری و تصمیم‌گیری بدون داده‌ها، ناممکن است؛ چراکه داده‌محور شدن تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری در لایه‌ها و بخش‌های مختلف، حاکمیت و حتی جامعه مدنی را نیازمند دسترسی به داده‌ها کرده است. بر همین اساس امروزه دیگر فناوری اطلاعات تنها به‌عنوان یک ابزار به‌تنهایی صاحب اهمیت و جایگاه نیست، بلکه این معماری، فرایندها و نحوه استفاده از این ابزار است که جایگاهی ویژه و منحصربه‌فرد یافته است.
البته در دنیایی که فناوری‌هایی در حال تولد است که اساساً مبتنی بر تمرکززدایی است، در کشور- حداقل در مقطع فعلی- برای بسیاری از تصمیمات حیاتی و ضروری در سطوح کلان، نیاز اساسی‌ای به جمع‌آوری متمرکز «دیتا» وجود دارد که در این زمینه باید چالش‌های آن مورد نظر قرار گیرد.
با این نگرش می‌توان و باید دوباره به همان موضوع ابتدای نوشتار حاضر برگردیم؛ پرسشی که اینجا مطرح می‌شود این است که آیا فناوری اطلاعات صرفاً یک ابزار است یا ابزاری ذی‌روح است که جنس و ماهیت اثرگذاری آن بر سایر ابزارها و شئون زندگی انسان‌ها، نیازمند توجهی ویژه است؟
در پاسخ به این پرسش کلیدی باید تأکید کرد که فناوری اطلاعات امروزه دیگر از قامت یک ابزار صرف خارج شده و روح تازه‌ای در کالبد آن دمیده شده که این روح متأثر از کاربردها و نتایج بهره‌گیری خردمندانه از داده است. در واقع به تعبیری کاربردی، فناوری اطلاعات امروزه از کاربرد پیشین خود از جایگاه صف در سازمان‌ها فراتر رفته و به‌عنوان «ستاد» در نهادها و سازمان‌ها ایفای نقش می‌کند و اگر با این نگاه و رویکرد به فناوری اطلاعات در سازمان‌ها مواجه نشویم، برای پیشبرد هر پروژه و برنامه‌ای، فاصله و وقفه‌ای طولانی میان بهره‌بردار و مجری جهت ایجاد دانش و شناخت کافی و در نتیجه تحقق نتیجه و عملکرد دقیق حاصل خواهد شد که با توجه به سرعت تغییرات، به هیچ‌عنوان قابل پذیرش نیست.
از این رو همان‌گونه که امروزه به موازات سواد خواندن و نوشتن، برخورداری از دانش حداقلی برای بهره‌گیری از رایانه نیز لازم است، باید گفت حتی بیش و پس از آن، بهره لازم از سواد فناوری اطلاعات نیز برای عموم به یک امر لازم و ضروری تبدیل شده است.
بدیهی است در این میان، نقش متخصصان فناوری اطلاعات و اهمیت حضور آنها در سازمان‌ها صدچندان شده است؛ چراکه بدون این متخصصان و بهره‌گیری از تخصص و دانش آنها، تصمیم‌گیری در سازمان‌ها غیرممکن خواهد بود، بنابراین بی‌شک باید با نگاهی ویژه و به‌طور خاص به این منابع انسانی ارزشمند در هر نهاد و سازمانی نظر داشت و در شرایطی که کشورهای دور و نزدیک و همسایه و بیگانه، با تلاش‌هایی صدچندان در پی جذب این سرمایه‌های ارزشمند انسانی هستند، ضروری است با تدبیری ویژه در نگه‌داشت و ارتقای سطح رضایت‌مندی ایشان، در سطوح مختلف، تلاش و برنامه‌ریزی شود. بی‌تردید حفظ و توسعه سرمایه انسانی در حوزه فناوری اطلاعات به‌عنوان مهم‌ترین دارایی‌ها از ضروری‌ترین اقداماتی است که باید نسبت به آن تمرکز و توجه بیشتری معطوف داریم و با برنامه‌ریزی‌های کلان در سطوح مختلف، این سرمایه‌های ارزشمند را حفظ کنیم.
بخش خصوصی فاوا، آماده برای ساختن ایران دیجیتال
سیدحسن هاشمی، رئیس سازمان نظام صنفی رایانه‌ای کشور
سخن را با چند آمار تحلیلی آغاز می‌کنم؛ اول اینکه لازم است بدانیم در مقیاس جهانی، حجم بازار شکل‌گرفته در تولید مبتنی بر فناوری‌های هوشمند و توسعه اینترنت اشیا، در سال 2017 میلادی، 48 میلیارد دلار بوده که هم‌اکنون (در سال 2022) به 226 میلیارد دلار رسیده و طبق برآوردها، در سال 2023 به 310 میلیارد دلار هم خواهد رسید.
نکته دیگر اینکه، پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۲۵، حجم بازار اینترنت اشیا در سطح جهان از حدود ۲۴۲ میلیارد دلار کنونی، به حدود ۱۵۰۰ میلیارد دلار با حدود ۳۱ میلیارد شیء متصل خواهد رسید و این یعنی رشد هشت‌برابری طی پنج سال آینده.
و سومین نکته که خبر شنیده‌شده برای همگان طی هفته‌های اخیر است، اینکه محققان مؤسسه ملی فناوری اطلاعات و ارتباطات ژاپن (NICT) به‌تازگی رکورد جدید 1.02 پتابیت در ثانیه (Pb/s) سرعت اینترنت را برای انتقال داده ثبت کرده‌اند که حدود ۱۰۰ هزار برابر سریع‌تر از سریع‌ترین سرعت اینترنت خانگی در دسترس مصرف‌کنندگان است.
آمارها و گزارش‌های رسمی متعدد دیگری هم قابل اشاره و ارائه است که چشمان ما را به روی واقعیت جهانی و تحول بزرگ دیجیتال باز می‌کند؛ تحولی که کاملاً مبتنی بر فناوری اطلاعات است و هر کشوری که متخصصان و ظرفیت‌های نرم‌افزار توانمندتر و امکانات و تجهیزات سخت‌افزاری بیشتری داشته باشد، بدون شک پیشروتر و موفق‌تر خواهد بود. این آمارهای تحلیلی را مرور کردم تا بدانم و بدانیم که بسیاری از کشورها و به‌عنوان نمونه، کشور ژاپن، چه آینده‌ای را برای تحول دیجیتال پیش رو دارند و ما با چه شرایطی در سطح جهان مواجهیم.
حالا این ماییم و جهانی که در حال تحول است و نه هر سال و هر ماه، بلکه هر روز و هر ساعت غفلت، می‌تواند ما را ماه‌ها و شاید سال‌ها از این توسعه پرشتاب دورتر کند.
۲۲ تیرماه، روز ملی فناوری اطلاعات فرصت مناسبی است برای یادآوری اینکه بگوییم کشور ما مجهز به قدرت نرم‌افزاری بسیار بالایی است و متخصصان داخلی‌مان در کنار نخبگان ایرانی فعال در سایر کشورهای جهان، ظرفیت کم‌نظیری را در اختیارمان قرار می‌دهند تا بتوانیم همپای بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته حرکت کنیم و سهم‌مان از جهان فناوری اطلاعات را بیشتر کنیم. طبیعتاً این قدرت نرم‌افزاری می‌تواند با استفاده از ظرفیت‌های داخلی و تعامل با شرکت‌های بزرگ جهانی، نیازهای سخت‌افزاری‌مان را نیز تأمین کند تا هر دو بال‌مان برای این پرواز را داشته باشیم.
حالا هم بخش خصوصی صنعت فاوا، با پرچم‌داری سازمان نظام صنفی رایانه‌ای کشور، قوی‌تر از همیشه، آماده است تا رؤیای ایران دیجیتال را محقق کند و اقداماتش به گونه‌ای باشد که تمامی مردم ایران عزیز‌مان، این تحول فناورانه را در ابعاد مختلف زندگی خود احساس کنند. با این حال تردیدی نیست که بخش خصوصی کشور برای این تحول‌آفرینی، نیازمند حمایت‌های سازمان‌ها و نهادهای دولتی و حاکمیتی است؛ حمایتی که بهترینش، میدان‌دادن به فعالان بخش خصوصی به‌عنوان سرباز خط مقدم این نبرد و رقابت فناورانه است. حمایتی که ساده‌ترین و در عین حال مهم‌ترینش، برداشتن سنگ‌های بوروکراسی اداری از مسیر حرکت آنهاست و باور داشتیم با همین حمایت ساده، ظرفیت‌های درونی بخش خصوصی فاوا شکوفاتر خواهد شد و داشتن ایران دیجیتال، دست‌یافتنی‌تر.
به امید آن روز.
روز فناوری اطلاعات؛ جشن اقتصاد دیجیتال
حسین اسلامی، رئیس هیئتمدیره سازمان نظام صنفی رایانه‌ای استان تهران
اوایل سال قبل و در انتهای قرن گذشته به پیشنهاد و همت نظام صنفی رایانه‌ای استان تهران و با حمایت سازمان نظام صنفی رایانه‌ای کشور، روز 22 تیرماه همزمان با زادروز دانشمند مشهور محمدبن‌موسی خوارزمی، طبق مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی به‌عنوان «روز فناوری اطلاعات» ثبت و در تقویم رسمی کشور درج شد. به لطف الهی و با اخذ این مصوبه، صنف فاوا و علاقه‌مندان به اقتصاد دیجیتال به‌صورت رسمی روزی را برای برگزاری جشن سالانه خود و اعلام مواضع در تقویم یافتند. بلافاصله و با توجه به فاصله کم تصویب این موضوع در شورای عالی انقلاب فرهنگی، این روز در سال 1400 توسط نظام صنفی رایانه‌ای استان تهران جشن گرفته شد و مواضع مختلف سازمان در آن روز رسانه‌ای شد.
در ابتدای قرن جدید و در سالی که با محوریت «دانش‌بنیان‌ها» نام‌گذاری شده، برای دومین سال امیدواریم این جشن به‌صورت وسیع‌تر در سراسر کشور برگزار و با توجه به نام امسال و نیز تشکیل کارگروه اقتصاد دیجیتال در دولت-که اختیارات رئیس‌جمهور و هیئت دولت در این حوزه به آن کارگروه تفویض شده است- این رویداد فراتر از یک جشن سالانه، به روزی مؤثر در پیشرفت اقتصاد دیجیتال بدل شود. این مهم اتفاق نخواهد افتاد، مگر آنکه طی سال 1401 موضوعات ذیل را شاهد باشیم:
1. کارگروه اقتصاد دیجیتال به ریاست وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات و نیز دبیری وزیر امور اقتصاد و دارایی نسبت به استفاده حداکثری از بخش خصوصی و صنف فاوا در زمینه مطرح‌کردن موضوعات مرتبط با زیست‌بوم و تصمیم‌سازی مبادرت کرده و تصمیمات مهمی را در خصوص نحوه مواجهه با فناوری‌های نوین اخذ کنند و حتی نسبت به طراحی لایحه‌های مرتبط با این اقتصاد و ارسال آن به مجلس شورای اسلامی با کمک بخش خصوصی اقدام کنند. در مرحله اول فوری‌ترین تصمیمات نیز سلبی و از نوع مانع‌زدایی و رفع مشکلات پیش روی پیشتازان اقتصاد دیجیتال و شرکت‌های دانش‌بنیان است. استفاده از توان بخش خصوصی توسط زیرمجموعه‌های کارگروه اقتصاد دیجیتال البته شروع شده، ولی نیازمند تقویت جدی است.
2. در تمامی وزارتخانه‌ها و دستگاه‌های اجرایی، قائم‌مقام یا معاونتی با عناوین فناوری/نوآوری/اقتصاد دیجیتال تشکیل و فرد توانمند، شناخته‌شده و خوشنامی در میان بخش خصوصی منصوب شده و موضوعات مرتبط در هماهنگی با کارگروه اقتصاد دیجیتال در عالی‌ترین سطوح وزارتخانه‌ها و دستگاه‌های اجرایی به‌صورت یکپارچه دنبال شود تا ضمن همگرا کردن بردارهای ناهمسو و یکپارچگی تصویرهای آینده ناهمگون در بدنه دولت، نسبت به ارزیابی متداوم تمامی مدیران ارشد دولت با شاخصه پیشرفت در راستای اهداف مرتبط با نام سال و نیز اقتصاد دیجیتال اقدام جدی و عملی صورت گیرد. خوشحالیم که وزارت علوم، تحقیقات و فناوری با تشکیل معاونت فناوری و نوآوری طلایه‌دار این حرکت شده است.
3. وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در قامت وزیر جوان مورد اعتماد ویژه شخص رئیس‌جمهور با برگزاری جلسات مداوم با پیشتازان اقتصاد دیجیتال شنوای موانع پیش رو بوده و در همکاری با معاونت علمی و فناوری رئیس‌جمهور نسبت به طراحی مسیر حرکتی، پشتیبانی و رفع موانع مجموعه‌های خصوصی همت ویژه بگمارند. این اتفاق به‌صورت غیرمستمر و موردی در حال حاضر هم اتفاق می‌افتد، ولی به‌عنوان یک موضوع کلیدی، همان‌طور که آقای وزیر در خصوص شبکه ملی اطلاعات مد نظر دارند، امید است به‌عنوان فرمانده میدانی شخص ایشان ورود و نسبت به هماهنگی‌های لازم در دولت نیز به‌عنوان رئیس کارگروه اقتصاد دیجیتال اقدام کنند.
بخش خصوصی هنوز امیدوار است پیشنهادهایش مورد بررسی ویژه قرار گرفته و مبتنی بر شرایط به اجرا درآید. امیدواریم در نمایشگاه الکامپ پیش رو -که ان‌شاءالله در نیمه مرداد برگزار خواهد شد- به‌عنوان رویداد محوری اقتصاد دیجیتال، شاهد جوانه‌هایی از توجه به پیشنهادهای بخش خصوصی باشیم.
روز فناوری اطلاعات؛ روزی برای ایرانِ قرنِ جدید
علیرضا کشاورز جمشیدیان، دبیر سازمان نظام صنفی رایانه‌ای استان تهران
اواخر سال 1398 پس از آنکه به‌عنوان عضو هیئتمدیره و نیز رئیس کمیسیون تبلیغات و اطلاع‌رسانی سازمان نظام صنفی رایانه‌ای استان تهران، 22 تیرماه، زادروز دانشمند بزرگ ایرانی، محمدبن موسی خوارزمی، پدر علم انفورماتیک را به‌عنوان روز فناوری اطلاعات پیشنهاد کردم، با پیگیری‌های مستمر و بعد از کش‌وقوس‌های فراوان، در نهایت، این پیشنهاد توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی به‌عنوان روز فناوری اطلاعات نام‌گذاری و 19 خرداد سال گذشته توسط رئیس‌جمهور در قالب ماده واحده «تعیین مناسبت‌های جدید جهت درج در تقویم رسمی کشور» به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و شورای فرهنگ عمومی ابلاغ شد تا برای اولین‌بار در تاریخ کشور، اهالی فناوری اطلاعات نیز صاحب روزی در تقویم شوند.
امسال، در طلیعه قرن جدید خورشیدی، اولین سالی است که روز فناوری اطلاعات در تقویم رسمی کشور درج شد و افتخار ثبت این روز، برای همیشه بر پیشانی سازمان نظام صنفی رایانه نقش بست.
اگر شالوده دانش انفورماتیک و صنعت آی‌تی را مبتنی بر روش‌های الگوریتمیک بدانیم، باید اذعان کنیم نام حکیم خوارزمی با دانش انفورماتیک، آنچنان درآمیخته که حتی واژه الگوریتم، طی یک فرایند تاریخی از الخوارزمی به الگوریسمی و الگوریسم و نهایتاً الگوریتم به وجود آمده که مبتنی بر روشی است که حکیم خوارزمی در کتاب معروف «جبر و مقابله» ارائه کرده است. از این منظر، «چارلز بابیج» (مبدع کامپیوتر) در واقع دستگاهی را ابداع کرد که دانش ساخت آن، قرن‌ها قبل از او توسط یک دانشمند بزرگ ایرانی، پایه‌گذاری شده بود.
در واقع نام‌گذاری زادروز تولد حکیم خوارزمی، به‌عنوان روز فناوری اطلاعات، بیانگر دو پیام مهم است؛ اول اینکه «دانش رایانه یک دانش وارداتی نیست، یعنی ما مصرف‌کننده یک دانش وارداتی نیستیم، بلکه خالق و آفریننده این دانشیم. اما غربی‌ها، در غفلت ما، از این دانش استفاده کردند و مبتنی بر روندهای روز، آن را به کشور ما صادر کردند» و دوم آنکه «اگر ما چنین روزی را ثبت نمی‌کردیم، ممکن بود کشورهای خارجی یکی دیگر از نخبگان سرزمین ما را به نام خود مصادره کنند».
فناوری اطلاعات، دریای عظیم و گسترده‌ای است که بسیاری از حوزه‌ها را دربر می‌گیرد؛ از زندگی روزمره مردم در سطوح فردی و اجتماعی گرفته تا حوزه‌های نسبتاً جدیدالورودی از جمله متاورس، بلاکچین، رمزارز و… که طرحی نو در فضای کسب‌وکاری درانداخته‌اند. تا جایی که رسوخ آن به بطن زندگی مردم، دیگر نه صرفاً از روی علاقه، که از روی نیاز است و این خود، نمودی جدی از ایرانِ قرنِ جدید است که به‌سرعت در حال پیشرفت است.
بهره‌گیری از فناوری‌های نوین و نوظهور، از ملزومات اساسی حکمرانی این روزگار است و طبیعتاً هرچه نهادهای حاکمیتی، زیرساخت‌ها و بسترهای مناسبی برای به‌کارگیری آنها فراهم کنند، به رضایت بیشتر و افزایش کیفیت کسب‌وکارها و به تبع آن زندگی هم‌وطنان منجرخواهند شد. اما موضوعی که به نظر می‌رسد تاکنون مغفول مانده، استفاده از متخصصانی است که جمع کثیری از ایشان در رسته‌های مختلف سخت‌افزار، نرم‌افزار و خدمات فناوری اطلاعات در سازمان نظام صنفی رایانه‌ای جمع‌اند.
روز فناوری اطلاعات فرصت و بهانه خوبی است تا ضمن همراهی و همدلی هرچه بیشتر عموم مردم با این حوزه و بزرگداشت سردمداران حوزه فاوا، در راستای حل مطالبات، چالش‌ها و دغدغه‌های اهالی این صنف نیز بکوشیم.
قوی‌ترین ابزار برای مبارزه با فساد به‌کارگیری فاواست
امیرحسین سعیدی نائینی، رئیس اسبق سازمان نظام صنفی رایانه‌ای کشور
اهمیت و فواید فاوا را بسیار گفته‌اند و همه شکلش را مطبوع و همه‌جایش را خوش دانسته‌اند، پس بیش از این گفتن، زیره به کرمان بردن است و چون از این مقوله می‌گویند، از کلام ایشان سراسر شهد و شکر می‌ریزد، ولی سهم بعضی از امور از این شهد و شکر برای ما به اندازه سهم مگسی بوده است.
چون در کشورهای پیشرفته این فناوری، آنان را از سیل بلا گذرانده، در اینجا نیز بسیاری خاطر خویش به تمنای به‌کارگیری و توسعه آن خوش کرده‌اند و چون سرعت پیشرفت این فناوری بسیار است، بیم آن می‌رود که هرگونه غفلت ما را از کاروان به‌راه‌افتاده عقب اندازد.
وقت آن رسیده که دولت و بخش خصوصی دست در دست هم نهند و با عزمی راسخ در راستای به‌کارگیری و توسعه این فناوری گام بردارند و بیش از این چون دو مسکین سرگردان دور هم نچرخند و نپیچند. دولت زیرساخت‌های لازمه را فراهم سازد، فرهنگ درست استفاده از این دستاورد بشری را ترویج دهد، تجارت الکترونیک را که به لطف کرونای منحوس رونق گرفته، تقویت کند، قوانین لازمه را تدوین کند، در آموزش نیروی انسانی مورد نیاز که این روزها کمیاب شده‌اند، سرمایه‌گذاری کند و از همه مهم‌تر به سمت شفافیت گام بردارد و بداند که همه می‌دانند قوی‌ترین ابزار برای مبارزه با فساد به‌کارگیری فاواست و کوتاهی در به‌کارگیری این فناوری تقویت فاسدان و جریان فساد است و به هر در دیگری رفتن، اندیشه‌ای تباه است.
ملت نیز در طرح سؤالاتی که پاسخش روشنایی و نور و رفاه و آسایش به همراه می‌آورد، دریغ نورزد. مثلاً بودجه‌های دولت چقدر است، به کدامین دستگاه‌ها پرداخت می‌شود و به چه میزان و از آن مهم‌تر آنها چگونه این مبالغ را هزینه می‌کنند. آیا این هزینه‌ها منجر به نتیجه می‌شود؟ یا اگر فردی قصد معامله‌ای با فرد ناشناسى را داشت، آیا سامانه‌هایی وجود دارند که اعتبار فرد ناشناس را مشخص کنند و از بار سنگین قوه قضائیه بکاهند؟
آیا سامانه‌ای وجود دارد که وضعیت پرداخت مالیات شرکت‌ها از دولتی و خصوصی و خصولتی را اعلام کند؟
چرا مثلاً شهرداری تقاضای مجوز برای ساخت ساختمانی را در سایتی منتشر نمی‌کند که ذی‌نفعان و همسایگان ببینند و نظر دهند و اگر شکایتی دارند، اعلام کنند. میزان یارانه پرداختی ماهیانه چقدر است؟ و چقدر جهت ایجاد سامانه‌ای که عدالت در پرداخت را حکم‌فرما کند، هزینه شده است؟
چه بانکی چقدر و به چه افرادی وام داده است و وام‌گیرندگان با وام دریافتی چه کرده‌اند و هزاران سؤال دیگر تا فاوا پاسخش را امکان‌پذیر کند. امید است به‌زودی فاوا را به بخت نیک ببینیم که هم ملت شاد شود و هم گره‌های کار دولت باز.
پیوند فناوری اطلاعات و ارتباطات و زیست روزمره ما
حمید بابادی‌نیا، عضو هیئتمدیره سازمان نظام صنفی رایانه‌ای تهران
در چند سال اخیر زادروز خوارزمی دانشمند بزرگ ایرانی به‌عنوان روز فناوری اطلاعات و ارتباطات در کشور نام‌گذاری شد. این انتخاب از این حیث بود که یکی از بزرگ‌ترین مسائلی که او در زمان حیاتش مطرح کرد، مسئله الگوریتم بود و نیک می‌دانید که الگوریتم یکی از مؤلفه‌های اصلی در حوزه نرم‌افزار است. الگوریتمی که امروز در دنیا از پایه‌ای‌ترین و کاربردی‌ترین مسائل علوم رایانه‌ای است، وام‌دار نام خوارزمی است. بنابراین بی‌علت نیست که ما نیز این روز را روز فناوری اطلاعات و ارتباطات در نظر گرفته‌ایم و هرساله زادروز خوارزمی را با روز فناوری اطلاعات و ارتباطات به یاد می‌آوریم. شاید در سال‌های گذشته پاسداشت روز فناوری اطلاعات و ارتباطات به این اندازه که امروز اهمیت دارد، مطرح نبود، اما امروزه، این روز و اصولاً مقوله فناوری اطلاعات و ارتباطات و پرداختن به آن به موضوعی استراتژیک برای ما تبدیل شده است؛ چراکه ارتباطات و شبکه‌های ارتباطاتی در سال‌های گذشته به‌مانند امروز در زندگی روزمره ما به این اندازه رسوخ نکرده و زندگی ما را به این شکل تحت تأثیر خود قرار نداده بود. اما امروز فناوری اطلاعات و ارتباطات با زیست روزمره ما پیونده خورده است.
امروزه ابزارهای اطلاعاتی و ارتباطاتی به وسیله‌ای برای آموزش، تحقیق و توسعه برای کشورها و همچنین ارتباطات الکترونیکی به بخش لاینفک زندگی بشر در حوزه‌های مختلف تبدیل شده است. در جوامع فراصنعتی کنونی، توسعه‌یافتگی از منظر فناوری اطلاعات و ارتباطات معیار اصلی توسعه صنعتی و پیشرفت اقتصادی محسوب می‌شود و مهارت‌آموزی در عرصه فناوری اطلاعات و ارتباطات یکی از شاخص‌های مهم در طبقه‌بندی کشورهاست.
اگر بخواهیم کشورها را بر اساس میزان توسعه صنعتی و فناوری رتبه‌بندی کنیم، ضریب نفوذ و میزان مهارت‌آموزی کشورها در حوزه فاوا یک شاخص بسیار مطرح است و به کمک آن است که می‌توان فهمید یک کشور در حوزه آی‌تی به چه میزان رشد و پیشرفت داشته است. اینکه امروزه شما چه میزان کامپیوتر، تبلت، موبایل و به‌طور کلی وسایل فناورانه اطلاعاتی و ارتباطاتی در اختیار جامعه قرار داده‌اید و دیگر اینکه چه میزان برنامه‌های کاربردی در جامعه در حال استفاده عموم مردم است و همچنین میزان فراگیری این مهارت در جامعه چقدر است؛ میزان نفوذ فناوری اطلاعات و ارتباطات را در آن جامعه نشان می‌دهد. به‌طور کلی، این موارد شاخصی برای اندازه‌گیری رتبه‌بندی کشورها در توسعه‌یافتگی در زمینه فناوری اطلاعات و ارتباطات است.
بنابراین ما باید به‌عنوان سازمان نظام صنفی رایانه‌ای استان تهران، صرف‌نظر از نمادین‌بودن روز فناوری اطلاعات و ارتباطات در خصوص فراگیری، انتشار و رشد مهارت‌ها در حوزه فاوا به شکل مثبت بکوشیم و اهداف بلندمدت و کوتاه‌مدتی را برای این مهم در نظر بگیریم. در آخر باید گفت از وظایف اصلی سازمان نصر این است که در فراگیری مهارت‌های اطلاعاتی و ارتباطاتی نقش مؤثری ایفا کند. یکی از حوزه‌های این تأثیر توجه به آموزش و پژوهش در حوزه فاواست؛ به‌خصوص ارتقای مهارت‌های کاربردی و عملیاتی در کنار آموزش‌های دانشگاهی که می‌تواند در کمک به بدنه دولت و متخصصان آن تأثیرگذار باشد. البته مراد از کمک به متخصصان دولتی این است که وقتی در جامعه‌ای دانش آی‌تی فراگیر می‌شود، مدیران و تصمیم‌سازان دولتی نیز به‌درستی با توانایی‌ها و قابلیت‌های این ابزار آشنا می‌شوند و با به‌کارگیری مؤثر این ابزارها در توسعه دولت الکترونیک، باعث رشد، توسعه و افزایش رفاه و رضایت‌مندی کشور در ابعاد مختلف می‌شوند که جملگی در توجه خاص به ابعاد گسترده فناوری اطلاعات و ارتباطات شکل می‌گیرد.
فناوری ارتباطات و بهبود محیط اقتصادی
حمید توسلی، مدیرعامل شرکت بهین‌تکنولوژی و عضو هیئتمدیره سازمان نظام صنفی رایانه‌ای تهران
رشد و توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات، تأثیرات عمده و شگرفی بر جنبه‌های اقتصادی و اجتماعی کشور دارد. این بخش در بسیاری از کشورها در طول سه دهه گذشته توسعه یافته و روش‌ها در سطح ملی و بین‌المللی متفاوت است. مطالعات گسترده‌تر در مورد استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات می‌تواند موجب رشد تولید ناخالص داخلی، بهره‌وری و اشتغال باشد.
تاکنون پیشرفت‌های عمده در بخش ICT عمدتاً در کشورهای توسعه‌یافته متمرکز بوده و تأثیر مثبت در بخش ICT به‌دلیل ارتباط بین این بخش و سایر فعالیت‌های اقتصادی مانند حمل‌ونقل، آب، برق و سرمایه‌گذاری بوده است. مطالعات نشان داده که سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های بخش عمومی مانند ICT نیز نقش برجسته‌ای در ارتقای رشد فعالیت اقتصادی دارد. همچنین اشاره می‌شود که کشورهای با درآمد کم و متوسط از مزیت سرمایه‌گذاری در فعالیت‌های اقتصادی برخوردارند.
محققان استدلال می‌کنند که افزایش تعداد کاربران اینترنت به میزان یک درصد به کاهش 40درصدی تأثیر تورم کمک می‌کند که توضیح می‌دهد چگونه فناوری ارتباطات محیط اقتصادی را بهبود می‌بخشد. این مطالعات بر این تمرکز دارند که چگونه سرمایه‌گذاری در فناوری اطلاعات و ارتباطات می‌تواند به افزایش عملکرد شرکتی که توسط سه شاخص محاسبه می‌شود، کمک کند؛ نرخ بازده داخلی، بهره‌وری نیروی کار و گسترش در بازارهای صادراتی محلی. نتایج حاکی از آن است که بخش سرمایه‌گذاری فناوری اطلاعات و ارتباطات بر گسترش عمومی بازار تأثیر مثبت دارد.
تئوری‌های جدیدتر اشاره می‌کنند که رشد اقتصادی باید با توسعه و پذیرش نوآوری‌های جدید تسهیل شود. تئوری‌های رشد جدید به تأثیرات مخابرات و شبکه‌های مدرن اشاره می‌کنند که نشان می‌دهد فناوری‌های اینترنتی دارای استانداردهای کیفی، تأثیر متفاوتی بر بخش مالی و اقتصادی می‌گذارند.
می‌توان استدلال کرد که تشخیص رشد اقتصادی بلندمدت بر اساس افزایش حاشیه تولید به بهبود کیفیت نهاده منجر می‌شود که به‌طور مثبت به دستیابی به مزیت رقابتی کمک می‌کند. این ویژگی از طریق استفاده از فناوری آشکار می‌شود که در کشورهای بزرگ‌تر نسبت به کشورهای کوچک‌تر، سریع‌تر در حال ظهور است و روند بازدهی در بلندمدت بیشتر از کوتاه‌مدت است. فناوری اطلاعات و ارتباطات به توزیع ایده‌ها در بین مؤسسات کمک می‌کند و نقش رقابت را در توسعه محصولات نوآورانه که به ایجاد فعالیت‌های مؤثر در اقتصاد کلان کمک می‌کنند، ارتقا می‌بخشد.
همان‌طور که پیش‌تر ذکر شد، سرمایه‌گذاری در فناوری اطلاعات و ارتباطات با اتخاذ سیستم‌های اطلاعاتی برای بازیابی داده‌ها، بهبود جریان اطلاعات، تقویت فرایند بازار و ارائه نیروهای بازار با عرضه و تقاضای متعادل، به کاهش هزینه کمک می‌کند و تأثیر آن می‌تواند ناشی از هزینه-فرصت‌های نامشهود (Opportunity Cost) شامل فناوری اطلاعات، ارتباطات، غذا، آموزش، مهارت و غیره باشد.
اینترنت تأثیر مثبتی بر تجارت دوجانبه دارد و هزینه‌های ثابت در بازار را کاهش داده و نشان می‌دهد که اینترنت محرک معاملات است. علاوه بر این، افزایش استفاده از اینترنت می‌تواند به رشد صادرات منجر شود و رقابت را در نتیجه تکامل خدمات به‌دلیل استفاده از اینترنت افزایش دهد.
بلاکچین؛ فصل اصلی انقلاب صنعتی چهارم
افشین آشوری، رئیس کمیسیون رمزارز و بلاکچین نصر کشور
انقلاب صنعتی چهارم در حوزه فناوری رقم خواهد خورد و ما در سال‌های آتی این مهم را در پیش داریم. بر این اساس، بایستی زیرساخت‌های ضروری برای همگامی با این تحول را با جدیت در کشور ایجاد کنیم تا بتوانیم در مسیر توسعه حرکت کنیم. اگر در انقلاب صنعتی سوم بیشتر اقتصاد دیجیتال و وب مورد توجه بود، امروز می‌بینیم که فناوری چگونه در حوزه‌های مالی پیش رفته و نتایج این تحول نیز در توسعه اقتصاد دیجیتالی قابل بررسی است. امروز دیگر باید بپذیریم که فناوری، کسب‌وکارها را به شکل گسترده‌ای دگرگون کرده است.
فناوری‌های جدیدی چون هوش مصنوعی، اینترنت اشیا و بلاکچین از همگامی با انقلاب صنعتی چهارم توسعه می‌یابند و در شروع این مسیر نیز می‌توان دید که فناوری‌ها چگونه در تمام کسب‌وکارها؛ از پزشکی تا صنعت فولاد و حوزه صنایع نظامی و غیره، تحولات شگرفی را رقم زده‌اند. گوشه‌ای از این تحول را در جنگ اوکراین مشاهده می‌کنیم که فناوری‌های جدید چه توانایی عظیمی به تسهیلات نظامی داده‌اند. همچنین در صنعت بلاکچین می‌بینیم که این صنعت درلحظه می‌تواند چه تحولی در بحث تراکنش‌های مالی ایجاد کند. بلاکچین فصل اصلی انقلاب صنعتی چهارم است و ما در ابتدای راه انقلاب صنعتی چهارم هستیم.
ما باید در نهایت بپذیریم که اساساً با فناوری‌های نوین نمی‌توان از در مقابله روبه‌رو شد و بر ما در کشور واجب است تا با فناوری‌های نوین در دنیا حرکتی همسو و همگام داشته باشیم. اگر ما رویکرد مقابله‌ای را در پذیرش فناوری‌های نوین در پیش بگیریم، بی‌شک از مسیر کنونی فناوری در دنیا عقب خواهیم ماند. آینده از آن فناوری‌های نوین است که وابسته به حوزه ارتباطات و اطلاعات است.
[…] روزی برای دنیای صفر و یک‌ها در تقویم خورشیدی / گفته‌ها … […]